20 August 2025 GUJARATI CURRENT AFFAIRS

મુખ્ય હેડલાઇન્સ:

1. કેન્દ્રીય મંત્રી પીયૂષ ગોયલે મુંબઈમાં ભારતના પ્રથમ સંપૂર્ણપણે મહિલાઓ દ્વારા સંચાલિત સ્વચ્છ સ્ટ્રીટ ફૂડ હબનું ઉદ્ઘાટન કર્યું.
2. બિહારના મુખ્યમંત્રી નીતિશ કુમારે પટનામાં 12મી પુરુષ એશિયા કપ હોકી ચેમ્પિયનશિપના લોગો, માસ્કોટ અને ટ્રોફીનું અનાવરણ કર્યું.
3. શ્રીલંકા-ભારત નૌકાદળ અભ્યાસ, SLINEX-25 ના 12મા સંસ્કરણનો સમુદ્ર તબક્કો કોલંબોના દરિયાકાંઠે યોજાઈ રહ્યો છે.
4. SBIના આર્થિક સંશોધન વિભાગ (ERD) અનુસાર, મહારાષ્ટ્ર UPI ઉપયોગમાં ટોચનું રાજ્ય છે.
5. અંગ્રેજી અભિનેતા ટેરેન્સ સ્ટેમ્પનું 87 વર્ષની વયે અવસાન થયું.
6. દુબઈ આંતરરાષ્ટ્રીય એરપોર્ટે એક નવો AI-સંચાલિત કોરિડોર શરૂ કર્યો છે.
7. પ્રધાનમંત્રી વિકાસશીલ ભારત રોજગાર યોજના (PMVBRY) પોર્ટલ હવે એક વખતની ઓનલાઈન નોંધણી માટે ઉપલબ્ધ છે.
8. આંતરરાષ્ટ્રીય શ્રમ સંગઠન (ILO) એ લિંગ-આધારિત પગાર અસમાનતાના સંદર્ભમાં પાકિસ્તાનને દક્ષિણ એશિયાના સૌથી ખરાબ દેશોમાંના એક તરીકે સ્થાન આપ્યું છે.
9. જુલાઈ 2025 માં ભારતમાં 15 વર્ષ અને તેથી વધુ ઉંમરના લોકો માટે બેરોજગારી દર ઘટીને 5.2% થયો.
10. શ્રીનગરમાં પ્રથમ ખેલો ઇન્ડિયા વોટર સ્પોર્ટ્સ ફેસ્ટિવલ (KIWSF) ના લોગો અને માસ્કોટનું અનાવરણ કરવામાં આવ્યું.

વિષય: વિવિધ

કેન્દ્રીય મંત્રી પીયૂષ ગોયલે મુંબઈમાં ભારતના પ્રથમ સંપૂર્ણપણે મહિલાઓ દ્વારા સંચાલિત સ્વચ્છ સ્ટ્રીટ ફૂડ હબનું ઉદ્ઘાટન કર્યું.

• મુંબઈ નજીક કાંદિવનીમાં માઉલી એ પ્રથમ સંપૂર્ણપણે મહિલાઓ દ્વારા સંચાલિત સ્વચ્છ સ્ટ્રીટ ફૂડ હબ છે.
• તેનું સંચાલન સંપૂર્ણપણે સ્વ-સહાય જૂથો (SHG) ની મહિલાઓ દ્વારા કરવામાં આવે છે.
• કેન્દ્રીય મંત્રી ગોયલે કહ્યું કે આ મહિલાઓએ ફૂડ સેફ્ટી ટ્રેનિંગ એન્ડ સર્ટિફિકેશન (FOSTAC) કાર્યક્રમ હેઠળ તાલીમ મેળવી છે.
• તેમણે કહ્યું કે આ મહિલાઓ હવે સ્વચ્છ, સલામત અને સ્વાસ્થ્યકર ખાદ્ય વ્યવસાયો ચલાવી શકે છે.
• તેમણે એમ પણ કહ્યું કે આ પહેલથી મહિલાઓને આજીવિકાનું સન્માનજનક સાધન પૂરું પાડવામાં આવ્યું છે અને સ્થાનિક ઉદ્યોગસાહસિકતાને પણ મજબૂત બનાવવામાં આવી છે.
• ફૂડ સેફ્ટી ટ્રેનિંગ એન્ડ સર્ટિફિકેશન (FOSTAC) કાર્યક્રમ ફૂડ સેફ્ટી એન્ડ સ્ટાન્ડર્ડ્સ ઓથોરિટી ઓફ ઈન્ડિયા (FSSAI) દ્વારા જુલાઈ 2017 માં શરૂ કરવામાં આવ્યો હતો.
• તેનો ઉદ્દેશ ફૂડ સેફ્ટી એન્ડ સ્ટાન્ડર્ડ્સ લાઇસન્સિંગ એન્ડ રજિસ્ટ્રેશન રેગ્યુલેશન્સ, 2011 ના શેડ્યૂલ 4 ની જરૂરિયાતો અનુસાર સારી સ્વચ્છતા અને ઉત્પાદન પદ્ધતિઓમાં તાલીમ પામેલા ફૂડ સેફ્ટી સુપરવાઇઝર (FSS) નો સમૂહ બનાવવાનો છે.

વિષય: રમતગમત

બિહારના મુખ્યમંત્રી નીતિશ કુમારે પટનામાં 12મી મેન્સ એશિયા કપ હોકી ચેમ્પિયનશિપના લોગો, માસ્કોટ અને ટ્રોફીનું અનાવરણ કર્યું.

• બિહાર પ્રથમ વખત આ ચેમ્પિયનશિપનું આયોજન કરી રહ્યું છે.
• તે 29 ઓગસ્ટથી 7 સપ્ટેમ્બર દરમિયાન રાજગીરના રાજગીર ઇન્ટરનેશનલ સ્ટેડિયમ ખાતે યોજાશે.
• મુખ્યમંત્રી નીતિશે ટ્રોફી પ્રાઇડ જર્નીને પણ લીલી ઝંડી આપી.
• ટ્રોફી પ્રાઇડ જર્ની દરમિયાન, એશિયા કપ હોકી મશાલ બિહારના દરેક જિલ્લામાંથી પસાર થશે.
• એશિયા કપ હોકીના માસ્કોટનું નામ ચાંદ છે. આ નામ હોકીના દિગ્ગજ મેજર ધ્યાનચંદથી પ્રેરિત છે.
• આ માસ્કોટ રાષ્ટ્રીય પ્રાણી વાઘથી પ્રેરિત છે.
• આ માસ્કોટ વાઘની હિંમત, ચપળતા અને કૌશલ્યનું પ્રતીક છે.
• તે બિહારના વાલ્મીકિ ટાઇગર રિઝર્વના ભવ્ય વાઘથી પણ પ્રેરિત છે.
• આ માસ્કોટની જાદુગર ટોપી મેજર ધ્યાનચંદની અસાધારણ પ્રતિભાને શ્રદ્ધાંજલિ આપે છે.
• આ ચેમ્પિયનશિપ 29 ઓગસ્ટથી શરૂ થશે. જે રાષ્ટ્રીય રમત દિવસ અને હોકીના દિગ્ગજની જન્મજયંતિ સાથે સુસંગત છે.
• આ ચેમ્પિયનશિપમાં ભારત, ચીન, જાપાન, ચાઇનીઝ તાઇપેઈ, મલેશિયા, દક્ષિણ કોરિયા, ઓમાન અને બાંગ્લાદેશની ટીમો ભાગ લેશે.

વિષય: સંરક્ષણ

શ્રીલંકા-ભારત નૌકાદળ અભ્યાસ, SLINEX-25 ની 12મી આવૃત્તિનો સમુદ્ર તબક્કો, કોલંબોના દરિયાકાંઠે યોજાઈ રહ્યો છે.

• ભારતીય નૌકાદળના બે જહાજો આ અભ્યાસમાં ભાગ લઈ રહ્યા છે. આ જહાજો ફ્લીટ ટેન્કર INS જ્યોતિ અને ગાઇડેડ મિસાઇલ ડિસ્ટ્રોયર INS રાણા છે.
• શ્રીલંકા નૌકાદળના SLNS વિજયબાહુ અને SLNS સયુરા આ અભ્યાસમાં ભાગ લઈ રહ્યા છે.
• દરિયાઈ તબક્કા પહેલા, કોલંબો બંદર પર 14 થી 16 ઓગસ્ટ દરમિયાન ત્રણ દિવસનો બંદર તબક્કો યોજવામાં આવ્યો હતો.
• બંદર તબક્કો દરમિયાન, ઓપરેશનલ ટીમોએ શ્રીલંકા વાયુસેના સાથે હેલિકોપ્ટર તાલીમ લીધી.
• બંદર તબક્કોમાં રમતગમત સ્પર્ધાઓ અને યોગ સત્રોનો પણ સમાવેશ થતો હતો.
• SLINEX એક દ્વિપક્ષીય નૌકા કવાયત છે જેનો વિચાર 2005 માં કરવામાં આવ્યો હતો.
• SLINEX ની છેલ્લી આવૃત્તિ 17 થી 20 ડિસેમ્બર 2024 દરમિયાન ભારતના વિશાખાપટ્ટનમમાં યોજાઈ હતી.
• તેનો ઉદ્દેશ્ય આંતર-કાર્યક્ષમતા, દરિયાઈ સહયોગ અને શ્રેષ્ઠ પ્રથાઓનું આદાન-પ્રદાન વધારવાનો છે.

વિષય: બેંકિંગ/નાણાકીય

SBI ના આર્થિક સંશોધન વિભાગ (ERD) અનુસાર, UPI ઉપયોગમાં મહારાષ્ટ્ર ટોચનું રાજ્ય છે.

• મહારાષ્ટ્ર પછી કર્ણાટક, ઉત્તર પ્રદેશ, તેલંગાણા અને તમિલનાડુનો ક્રમ આવે છે.
• ERD અર્થશાસ્ત્રીઓના મતે, મહારાષ્ટ્ર ફક્ત જુલાઈમાં જ 9.8% વોલ્યુમ શેર સાથે ડિજિટલ ચુકવણીમાં અગ્રેસર રહ્યું છે.
• તે પછી કર્ણાટક (5.5%), ઉત્તર પ્રદેશ (5.3%), તેલંગાણા (4.1%) અને તમિલનાડુ (4%) આવે છે.
• મૂલ્ય હિસ્સાની દ્રષ્ટિએ પણ, મહારાષ્ટ્ર ડિજિટલ ચુકવણીમાં ટોચ પર છે, જેમાં ફક્ત જુલાઈ મહિનામાં 9.2% હિસ્સો હતો.
• તે પછી કર્ણાટક (5.8%), ઉત્તર પ્રદેશ (5.3%), તેલંગાણા (5.1%) અને તમિલનાડુ (4.7%) આવે છે.
• SBI રિપોર્ટ અનુસાર, UPI વ્યવહારો મૂલ્ય અને વોલ્યુમ બંનેની દ્રષ્ટિએ નોંધપાત્ર રીતે વધ્યા છે.
• 2025 માં જ, સરેરાશ દૈનિક મૂલ્ય જાન્યુઆરીમાં ₹75,743 કરોડથી વધીને ઓગસ્ટમાં (અત્યાર સુધી) ₹90,446 કરોડ થયું છે.
• અહેવાલ મુજબ, PhonePe એ નંબર વન UPI એપ્લિકેશન છે. વોલ્યુમ અને મૂલ્ય બંનેમાં તે પછી Google Pay અને Paytm આવે છે.

વિષયો: સમાચારમાં વ્યક્તિત્વ

અંગ્રેજી અભિનેતા ટેરેન્સ સ્ટેમ્પનું 87 વર્ષની વયે અવસાન થયું.

• તેઓ જટિલ અને ઘણીવાર ખલનાયક ભૂમિકાઓ ભજવવા માટે જાણીતા હતા.
• તેમની સૌથી પ્રતિષ્ઠિત ભૂમિકાઓમાંની એક શરૂઆતની 'સુપરમેન' ફિલ્મોમાં જનરલ ઝોડની હતી.
• સ્ટેમ્પને ઓસ્કાર નોમિનેશન મળ્યું અને તે ઘણી ફિલ્મોમાં દેખાયા.
• તેમની કેટલીક નોંધપાત્ર ફિલ્મોમાં ધ એડવેન્ચર્સ ઓફ પ્રિસિલા, ક્વીન ઓફ ધ ડેઝર્ટ, ફાયર ફ્રોમ ધ મેડિંગ ક્રાઉડ અને વાલ્કીરીનો સમાવેશ થાય છે.
• બોબ સિમ્પસનનું 89 વર્ષની વયે અવસાન થયું. બોબ ઓસ્ટ્રેલિયાના ભૂતપૂર્વ કેપ્ટન અને કોચ હતા.
• તેઓ ઓપનિંગ બેટ્સમેન, ફિલ્ડર, સ્પિનર ​​અને કોચ તરીકે પ્રખ્યાત છે.

વિષયો: આંતરરાષ્ટ્રીય સમાચાર

દુબઈ ઇન્ટરનેશનલ એરપોર્ટે એક નવો AI-સંચાલિત કોરિડોર શરૂ કર્યો છે.

• તે મુસાફરો માટે થોડીક સેકન્ડોમાં ઇમિગ્રેશન ક્લિયરન્સની સુવિધા આપે છે.
• મુસાફરોને કોઈ દસ્તાવેજો બતાવવાની જરૂર નથી.
• આ નવીનતા "ટ્રાવેલ વિધાઉટ બોર્ડર્સ" અને "અનલિમિટેડ સ્માર્ટ ટ્રાવેલ" પહેલનો એક ભાગ છે.
• તેનો હેતુ સરળ અને સલામત મુસાફરીનો અનુભવ પ્રદાન કરવાનો છે.
• આ કોરિડોરનો ઉપયોગ એક જ સમયે 10 લોકો કરી શકે છે.
• તેઓ ફક્ત આગળ વધી શકે છે અને ચહેરાની ઓળખ (ફેસિઅલ રેકોગ્નિશન)  ટેકનોલોજી તેમના ચહેરાને સ્કેન કરે છે.
• ઓળખની પુષ્ટિ કરવા માટે સિસ્ટમ પૂર્વ-નોંધાયેલ બાયોમેટ્રિક ડેટાનો ઉપયોગ કરે છે.
• આખી પ્રક્રિયામાં ફક્ત 14 સેકન્ડનો સમય લાગી શકે છે.
• પાસપોર્ટ ડેસ્ક, સ્માર્ટ ગેટ અથવા મેન્યુઅલ ચેકની જરૂર નથી.
• આ ટેકનોલોજી હાલમાં ટર્મિનલ 3 ના ફર્સ્ટ અને બિઝનેસ ક્લાસ લાઉન્જમાં ઉપલબ્ધ છે.
• તે 2020 માં સૌપ્રથમ રજૂ કરાયેલ સ્માર્ટ ટનલ સિસ્ટમ પર આધારિત છે.
• કોરિડોર પર પહોંચતા પહેલા કૃત્રિમ બુદ્ધિમત્તા મુસાફરોની માહિતી તપાસે છે.
• જો કંઈપણ શંકાસ્પદ મળે છે, તો તેને નિષ્ણાત સમીક્ષા માટે ચિહ્નિત કરવામાં આવે છે.
• દુબઈ ઇન્ટરનેશનલ એરપોર્ટ સતત 11 વર્ષથી આંતરરાષ્ટ્રીય ફ્લાઇટ્સ માટે સૌથી વ્યસ્ત હબ રહ્યું છે.
• નવો AI કોરિડોર ભવિષ્યની હવાઈ મુસાફરી માટે એક મોડેલ તરીકે વૈશ્વિક સ્તરે રસ ખેંચી રહ્યો છે.

વિષય: સરકારી યોજનાઓ અને પહેલ

પ્રધાનમંત્રી વિકસિત ભારત રોજગાર યોજના (PMVBRY) પોર્ટલ હવે વન-ટાઇમ ઓનલાઈન રજિસ્ટ્રેશન માટે ઉપલબ્ધ છે.

• આ યોજના નવા રોજગાર મેળવનારા યુવાનોને બે હપ્તામાં ₹15,000 સુધી પ્રોત્સાહન આપશે.
• નવી નોકરીની તકો ઊભી કરવા માટે નોકરીદાતાઓને તેઓ જે પણ નવા કર્મચારીને રાખે છે તેના માટે દર મહિને ₹3,000 સુધી મળશે.
• પ્રધાનમંત્રી નરેન્દ્ર મોદીએ આ વર્ષે લાલ કિલ્લા પરથી સ્વતંત્રતા દિવસના ભાષણ દરમિયાન PMVBRY ની જાહેરાત કરી હતી.
• PMVBRY વ્યાપક રોજગાર-સંકળાયેલ પ્રોત્સાહન યોજનાનો એક ભાગ છે.
• આ યોજનાનો હેતુ આગામી બે વર્ષમાં ભારતમાં 3.5 કરોડથી વધુ નવી નોકરીઓનું સર્જન કરવાનો છે.
• તેનો ઉદ્દેશ રોજગાર સર્જનને વેગ આપવા, રોજગારક્ષમતા વધારવા અને સામાજિક સુરક્ષાને મજબૂત બનાવવાનો છે.
• ઉત્પાદન ઉદ્યોગ પર ખાસ ભાર મૂકતા, તમામ ક્ષેત્રો આ યોજના માટે પાત્ર છે.
• આ યોજના આ વર્ષે 1 ઓગસ્ટથી અમલમાં છે.

વિષયો: અહેવાલો અને સૂચકાંકો

આંતરરાષ્ટ્રીય શ્રમ સંગઠન (ILO) એ લિંગ-આધારિત વેતન અસમાનતાના સંદર્ભમાં પાકિસ્તાનને દક્ષિણ એશિયાના સૌથી ખરાબ દેશોમાંનો એક ગણાવ્યો છે.

• ILO ના વૈશ્વિક વેતન અહેવાલ મુજબ, પાકિસ્તાનમાં મહિલાઓ પુરુષો કરતાં સરેરાશ 34% ઓછી કમાણી કરે છે.
• પાકિસ્તાનમાં લિંગ-આધારિત વેતન તફાવત વૈશ્વિક સરેરાશ (20%) કરતા ઘણો વધારે છે અને ભારત (25%), બાંગ્લાદેશ, શ્રીલંકા અને નેપાળ કરતા પણ ખરાબ છે.
• પ્રગતિ કરી રહેલા કેટલાક પડોશી દેશોની તુલનામાં, પાકિસ્તાને વેતન તફાવત ઘટાડવામાં કોઈ પ્રગતિ કરી નથી.
• સતત સામાજિક-આર્થિક, સાંસ્કૃતિક અને સંસ્થાકીય અવરોધો પાકિસ્તાનમાં વેતન અસમાનતાને વેગ આપી રહ્યા છે.
• પાકિસ્તાનમાં મોટાભાગની મહિલાઓ ઓછા વેતનવાળા અનૌપચારિક ક્ષેત્રમાં કાર્યરત છે, જેમાં કૃષિ, ઘરેલું કામ અને ઘર-આધારિત ઉત્પાદનનો સમાવેશ થાય છે.
• આ અનૌપચારિક નોકરીઓમાં ઘણીવાર ઔપચારિક કરાર, સામાજિક સુરક્ષા અને રોજગાર લાભોનો અભાવ હોય છે.
• વર્લ્ડ ઇકોનોમિક ફોરમના 2025 ગ્લોબલ જેન્ડર પે ગેપ રિપોર્ટમાં 156 દેશોમાંથી પાકિસ્તાનને 151મું સ્થાન આપવામાં આવ્યું છે.
• મહિલાઓની આર્થિક ભાગીદારી અને તકોના સંદર્ભમાં પાકિસ્તાન વૈશ્વિક સ્તરે સૌથી નીચો ક્રમ ધરાવે છે.

વિષય: ભારતીય અર્થતંત્ર

જુલાઈ 2025માં ભારતમાં 15 વર્ષ અને તેથી વધુ ઉંમરના લોકો માટે બેરોજગારીનો દર ઘટીને 5.2% થયો.

• આ જૂનમાં નોંધાયેલ 5.6% થી ઓછો છે.
• જૂનમાં મહિલાઓ માટે બેરોજગારીનો દર 5.1 % હતો. પુરુષો માટે તે 5.3% હતો.
• એપ્રિલ અને જૂન 2025 વચ્ચે, પુરુષો અને સ્ત્રીઓ બંને માટે એકંદર બેરોજગારીનો દર 5.4% હતો.
• પહેલા ત્રિમાસિક ગાળામાં ગ્રામીણ વિસ્તારોમાં બેરોજગારીનો દર 4.8% ઓછો હતો. શહેરી વિસ્તારોમાં આ દર 6.8% વધુ હતો.
• જુલાઈમાં શ્રમ બળ ભાગીદારી દર (LFPR) વધીને 54.9% થયો.
• જે 15 વર્ષ અને તેથી વધુ ઉંમરના લોકો માટે જૂનમાં નોંધાયેલા 54.2% કરતા આ વધારે હતો.
• જુલાઈમાં, ગ્રામીણ LFPR 56.9% હતો. સમાન વય જૂથ માટે શહેરી LFPR 50.7% હતો.
• એપ્રિલથી જૂન સુધી, એકંદર LFPR 55% રહ્યો. આ સમયગાળા દરમિયાન ગ્રામીણ LFPR 57.1% રહ્યો. શહેરી LFPR 50.6% નોંધાયું.

વિષય: રમતગમત

શ્રીનગરમાં પ્રથમ ખેલો ઇન્ડિયા વોટર સ્પોર્ટ્સ ફેસ્ટિવલ (KIWSF) ના લોગો અને માસ્કોટનું અનાવરણ કરવામાં આવ્યું.

• પસંદ કરાયેલ માસ્કોટ હિમાલય કિંગફિશર છે.
• લોગોમાં દલ સરોવરમાં ફરતી શિકારા બોટ દર્શાવી છે.
• તે પાઈન વૃક્ષો અને બરફથી ઢંકાયેલ પર્વતોથી ઘેરાયેલું છે.
• આ ડિઝાઇન કાશ્મીરની કુદરતી સુંદરતાને પ્રતિબિંબિત કરે છે.
• આ ઉત્સવ 21 થી 23 ઓગસ્ટ દરમિયાન દલ સરોવર ખાતે યોજાશે.
• આ કાર્યક્રમમાં 400 થી વધુ રમતવીરો ભાગ લેશે જે 36 રાજ્યો અને કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોમાંથી આવશે.
• તેમાં સેઇલિંગ, કેનોઇંગ અને કાયાકિંગ જેવી રમતોનો સમાવેશ થાય છે.
• જમ્મુ અને કાશ્મીર સ્પોર્ટ્સ કાઉન્સિલ કેન્દ્રીય યુવા બાબતોના મંત્રાલયના સહયોગથી આ ઉત્સવનું આયોજન કરી રહી છે.