પ્રોજેક્ટ GIB

સુપ્રીમ કોર્ટે ગ્રેટ ઇન્ડિયન બસ્ટર્ડ (GIB)ની સુરક્ષા માટે 'પ્રોજેક્ટ GIB' શરૂ કરવાનો વિચાર રજૂ કર્યો.

મુખ્ય ન્યાયાધીશ ડી વાય ચંદ્રચુડની અધ્યક્ષતાવાળી ખંડપીઠે 'પ્રોજેક્ટ ટાઇગર' ની તર્જ પર 'પ્રોજેક્ટ જીઆઇબી' શરૂ કરવાની દરખાસ્ત કરી હતી.

ધ ગ્રેટ ઇન્ડિયન બસ્ટર્ડ એ ભારતમાં ગંભીર રીતે જોખમમાં મુકાયેલી પક્ષીઓની પ્રજાતિઓમાંથી એક  છે. તે મુખ્યત્વે રાજસ્થાન અને ગુજરાતમાં જોવા મળે છે.

ધ ગ્રેટ ઇન્ડિયન બસ્ટર્ડ (જીઆઇબી)ને સ્થાનિક સ્તરે ગોડવણ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે.

IUCNના એક અહેવાલ મુજબ ગ્રેટ ઇન્ડિયન બસ્ટર્ડ્સ લુપ્ત થવાના આરે છે અને માત્ર 50થી 250 જ જીવિત છે.

વાઇલ્ડલાઇફ ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઓફ ઇન્ડિયા (WII) અનુસાર, રાજસ્થાનમાં ઓવરહેડ પાવર લાઇનને અથડાવાને કારણે દરરોજ 18 GIB મૃત્યુ પામે છે.

નબળી દ્રષ્ટિને કારણે, GIB દૂરથી વીજ લાઇનો જોઈ શકતા નથી. જ્યારે તેઓ પાવર લાઇનની નજીક હોય છે ત્યારે તેઓ તેમના વધુ વજનને કારણે માર્ગ બદલવામાં અસમર્થ હોય છે.

2021 માં, સુપ્રીમ કોર્ટે ગુજરાત અને રાજસ્થાન સરકારને GIBને બચાવવા માટે ઓવરહેડ ઇલેક્ટ્રિક કેબલને ભૂગર્ભ પાવર કેબલમાં રૂપાંતરિત કરવાનો નિર્દેશ આપ્યો હતો.

સુપ્રીમ કોર્ટે હાઈવોલ્ટેજ અંડરગ્રાઉન્ડ પાવર કેબલ નાખવાની શક્યતા ચકાસવા માટે ત્રણ સભ્યોની સમિતિની પણ રચના કરી હતી.

કેન્દ્ર સરકાર દ્વારા 2015 માં GIB પ્રજાતિ પુન:પ્રાપ્તિ કાર્યક્રમ શરૂ કરવામાં આવ્યો હતો. આ કાર્યક્રમ હેઠળ જંગલમાંથી લાવવામાં આવેલા GIB ઇંડાને કૃત્રિમ રીતે ઇન્ક્યુબેટ કરવામાં આવ્યા હતા.