ઓડિશાના પ્રથમ મહિલા મુખ્ય સચિવ તરીકે અનુ ગર્ગ

🏛️

ઓડિશાના પ્રથમ મહિલા મુખ્ય સચિવ – અનુ ગર્ગ

ઐતિહાસિક નિમણૂક

• વરિષ્ઠ IAS અધિકારી અનુ ગર્ગની ઓડિશાના મુખ્ય સચિવ (Chief Secretary) તરીકે નિમણૂક કરવામાં આવી છે. આ સાથે તેઓ ઓડિશા રાજ્યના આ સર્વોચ્ચ વહીવટી પદ પર પહોંચનાર પ્રથમ મહિલા બન્યા છે.

પુરોગામી

• વર્તમાન મુખ્ય સચિવ મનોજ આહુજા 31 ડિસેમ્બર, 2025 ના રોજ નિવૃત્ત થઈ રહ્યા હોવાથી અનુ ગર્ગ આ જવાબદારી સંભાળશે.

કારકિર્દી અને વર્તમાન હોદ્દો

• તેઓ 1991 બેચના IAS અધિકારી છે અને તેમની પાસે ત્રણ દાયકાથી વધુનો વહીવટી અનુભવ છે. • હાલમાં તેઓ વિકાસ કમિશનર (Development Commissioner) અને અધિક મુખ્ય સચિવ (ACS) તરીકે ફરજ બજાવી રહ્યા છે. તેમની પાસે જળ સંસાધન વિભાગનો વધારાનો હવાલો પણ છે.

પૃષ્ઠભૂમિ અને અનુભવ

• પૃષ્ઠભૂમિ: શ્રીમતી ગર્ગ મૂળ ઉત્તર પ્રદેશના છે અને તેમણે સમાજશાસ્ત્ર (Sociology) માં અનુસ્નાતક (Master's) ની ડિગ્રી મેળવેલી છે. • અનુભવ: તેમણે સ્વાસ્થ્ય, જળ સંસાધન અને આયોજન જેવા મહત્વપૂર્ણ વિભાગોનું નેતૃત્વ કર્યું છે.

GPSC પરીક્ષા માટે વિશેષ (Value Added Data)

• ભૂમિકા: મુખ્ય સચિવ એ રાજ્ય વહીવટીતંત્રના વડા (Administrative Head of the State) છે. • સંબંધ: તેઓ મુખ્યમંત્રીના મુખ્ય સલાહકાર તરીકે કાર્ય કરે છે. • પસંદગી: મુખ્ય સચિવની પસંદગી મુખ્યમંત્રી દ્વારા કરવામાં આવે છે. કોઈ નિશ્ચિત કાર્યકાળ હોતો નથી. • દરજ્જો: તેઓ રાજ્ય સચિવાલયના ‘કિંગપિન’ ગણાય છે અને તમામ સચિવોના વડા હોય છે. • કેન્દ્ર vs રાજ્ય: કેન્દ્રમાં જે સ્થાન ‘કેબિનેટ સેક્રેટરી’નું છે, તે જ સ્થાન રાજ્યમાં ‘ચીફ સેક્રેટરી’નું છે.

ગુજરાત વિશેષ (Gujarat Context)

• ગુજરાતના પ્રથમ મહિલા મુખ્ય સચિવ: ડૉ. મંજુલા સુબ્રમણ્યમ • કાર્યકાળ: 2008–09 • IAS બેચ: 1972

વહીવટમાં મહિલાઓ

• ભારતના પ્રથમ મહિલા IAS: અન્ના રાજમ મલ્હોત્રા • ભારતના પ્રથમ મહિલા IPS: કિરણ બેદી

સરખામણી કોષ્ટક

વિશેષતા	કેબિનેટ સેક્રેટરી (કેન્દ્ર)	ચીફ સેક્રેટરી (રાજ્ય)
મુખ્ય કાર્ય	વડાપ્રધાન અને કેબિનેટને સલાહ	મુખ્યમંત્રી અને મંત્રીમંડળને સલાહ
વડા	સિવિલ સર્વિસ બોર્ડના વડા	રાજ્ય સિવિલ સર્વિસના વડા
નિમણૂક	ACC દ્વારા	મુખ્યમંત્રી દ્વારા