Clock - Reasoning in Gujarati

ઘડિયાળ (Clock)

Reasoning Topic 07 - સમય, ખૂણા અને પ્રતિબિંબની ટ્રીક્સ

૧. પાયાના કન્સેપ્ટ્સ

• કલાક કાંટો (Hour Hand): ૧ કલાકમાં ૩૦° અને ૧ મિનિટમાં ૦.૫° ફરે છે.
• મિનિટ કાંટો (Minute Hand): ૧ મિનિટમાં ૬° ફરે છે.
• સેકન્ડ કાંટો (Second Hand): ૧ મિનિટમાં ૩૬૦° ફરે છે.

૨. મુખ્ય પ્રકારો અને શોર્ટકટ સૂત્રો

Type A: ખૂણો શોધવો (Finding Angle)

સૂત્ર: Angle = | 30H - (11/2)M |
(જ્યાં H = કલાક અને M = મિનિટ)

દાખલો: ૪:૨૦ વાગ્યે બંને કાંટા વચ્ચે કેટલા ડિગ્રીનો ખૂણો હશે?
ઉકેલ: H = 4, M = 20
Angle = | 30(4) - (11/2)(20) | = | 120 - 110 | = 10°

Type B: અરીસામાં પ્રતિબિંબ (Mirror Image)

ટ્રીક: આપેલ સમયને ૧૧:૬૦ (અથવા ૨૩:૬૦) માંથી બાદ કરો.

દાખલો: ઘડિયાળમાં ૮:૨૫ થયા હોય, તો અરીસામાં કેટલા વાગ્યા હશે?
ઉકેલ: ૧૧:૬૦ - ૮:૨૫ = ૩:૩૫

Type C: પાણીમાં પ્રતિબિંબ (Water Image)

ટ્રીક: આપેલ સમયને ૧૮:૩૦ માંથી બાદ કરો. (જો મિનિટ ૩૦ થી વધુ હોય તો ૧૭:૯૦ માંથી બાદ કરો)

૩. અગત્યની સ્થિતિઓ (Special Positions)

• ભેગા થવા (0°): ૧૨ કલાકમાં ૧૧ વાર, ૨૪ કલાકમાં ૨૨ વાર.
• સામસામે (180°): ૧૨ કલાકમાં ૧૧ વાર, ૨૪ કલાકમાં ૨૨ વાર.
• કાટખૂણે (90°): ૧૨ કલાકમાં ૨૨ વાર, ૨૪ કલાકમાં ૪૪ વાર.

૪. પ્રેક્ટિસ MCQs (૧૦ અગત્યના પ્રશ્નો)

Q1. ૩:૪૦ વાગ્યે ઘડિયાળના કલાક અને મિનિટ કાંટા વચ્ચેનો ખૂણો કેટલો હશે?

A) ૧૩૦°

B) ૧૫૦°

C) ૧૧૦°

D) ૧૪૦°

સાચો જવાબ: A) ૧૩૦° (|30*3 - 5.5*40| = |90 - 220| = 130)

Q2. અરીસામાં જોતા ૭:૧૦ વાગ્યા હોય, તો વાસ્તવિક સમય કયો હશે?

A) ૪:૧૦

B) ૫:૫૦

C) ૪:૫૦

D) ૫:૧૦

સાચો જવાબ: C) ૪:૫૦ (૧૧:૬૦ - ૭:૧૦)

Q3. મિનિટ કાંટો ૧ મિનિટમાં કેટલા ડિગ્રી ફરે છે?

A) ૦.૫°

B) ૧°

C) ૬°

D) ૩૦°

સાચો જવાબ: C) ૬°

Q4. ૧૨ કલાકમાં ઘડિયાળના કાંટા કેટલી વાર એકબીજાની સામસામે (૧૮૦°) આવે છે?

A) ૧૧ વાર

B) ૧૨ વાર

C) ૨૨ વાર

D) ૨૪ વાર

સાચો જવાબ: A) ૧૧ વાર

Q5. ઘડિયાળમાં ૯:૩૦ વાગ્યા છે, તો પાણીમાં તેનું પ્રતિબિંબ શું હશે?

A) ૨:૩૦

B) ૯:૦૦

C) ૮:૦૦

D) ૩:૩૦

સાચો જવાબ: B) ૯:૦૦ (૧૮:૩૦ - ૯:૩૦)

Q6. બપોરે ૧૨ વાગ્યાથી સાંજે ૫ વાગ્યા સુધીમાં કલાક કાંટો કેટલા ડિગ્રી ખસ્યો હશે?

A) ૧૨૦°

B) ૧૫૦°

C) ૧૮૦°

D) ૯૦°

સાચો જવાબ: B) ૧૫૦° (૫ કલાક × ૩૦°)

Q7. ૧ કલાકમાં ઘડિયાળના કાંટા કેટલી વાર કાટખૂણો (૯૦°) બનાવે છે?

A) ૧ વાર

B) ૨ વાર

C) ૪ વાર

D) ૩ વાર

સાચો જવાબ: B) ૨ વાર (અપવાદ: ૨-૪ અને ૮-૧૦ વચ્ચે)

Q8. જો ઘડિયાળમાં ૫:૧૫ થયા હોય, તો બંને કાંટા વચ્ચેનો ખૂણો શોધો.

A) ૬૭.૫°

B) ૭૨.૫°

C) ૬૦.૦°

D) ૫૮.૫°

સાચો જવાબ: A) ૬૭.૫° (|150 - 82.5|)

Q9. ઘડિયાળના કલાક કાંટાને ૧ ડિગ્રી ખસતા કેટલી સેકન્ડ લાગે?

A) ૬૦ સેકન્ડ

B) ૧૨૦ સેકન્ડ

C) ૨૪૦ સેકન્ડ

D) ૩૦ સેકન્ડ

સાચો જવાબ: B) ૧૨૦ સેકન્ડ (૧ મિનિટમાં ૦.૫°, તેથી ૨ મિનિટે ૧°)

Q10. ૨૪ કલાકમાં ઘડિયાળના કાંટા કેટલી વાર એકબીજાને ભેગા થાય (૦°) છે?

A) ૨૨ વાર

B) ૨૪ વાર

C) ૧૧ વાર

D) ૪૪ વાર

સાચો જવાબ: A) ૨૨ વાર

Reasoning Master Series | Chapter 07 Guide | © 2025