10 October 2025 GUJARATI CURRENT AFFAIRS

મુખ્ય હેડલાઇન્સ:

1. ભારતીય કોસ્ટ ગાર્ડે ચેન્નાઈ કિનારે 10મો NATPOLEX અને 27મો NOSDCP એન્‍ડ પ્રિપેરેડનેસ મીટિંગનું આયોજન કર્યું.

2. રાષ્ટ્રીય ગીત 'વંદે માતરમ' ની 150મી વર્ષગાંઠની ઉપલક્ષ્યમાં સમગ્ર ભારતમાં ઉજવણી કરવામાં આવશે.

3. બાયોમાસમાંથી ગ્રીન હાઇડ્રોજનના ઉત્પાદન માટે PEDA અને IISc વચ્ચે સમજૂતી કરાર (MoU) પર હસ્તાક્ષર કરવામાં આવ્યા.

4. કેલિફોર્નિયાએ દિવાળીને રાજ્ય રજા જાહેર કરી, આમ કરનાર ત્રીજું યુએસ રાજ્ય બન્યું.

5. મુખ્યમંત્રી ભૂપેન્દ્ર પટેલે મહેસાણામાં પ્રથમ વાઇબ્રન્ટ ગુજરાત પ્રાદેશિક સમિટનું ઉદ્ઘાટન કર્યું.

6. ખાલિદ અલ-અનાનીને યુનેસ્કોના આગામી ડાયરેક્ટર-જનરલ તરીકે નામાંકિત કરવામાં આવ્યા.

7. ઉત્તર પ્રદેશ સરકારે તમામ 75 જિલ્લાઓમાં સ્વદેશ મેળાઓનું આયોજન શરૂ કર્યું છે.

8. ગૃહ અને શહેરી બાબતોના મંત્રાલય (MoHUA) એ નવી દિલ્હીના વિજ્ઞાન ભવનમાં વિશ્વ આવાસ દિવસ 2025 ની ઉજવણી કરી.

9. રસાયણશાસ્ત્રમાં 2025 નો નોબેલ પુરસ્કાર સુસુમુ કિતાગાવા, રિચાર્ડ રોબસન અને એમ. યાગીને ધાતુ-કાર્બનિક રચનાઓ પરના તેમના કાર્ય માટે એનાયત કરવામાં આવ્યો છે.

10. ગ્રુપ કેપ્ટન શુભાંશુ શુક્લાને સરકારના "ડેવલપ ઇન્ડિયા બિલ્ડેથોન" ના બ્રાન્ડ એમ્બેસેડર તરીકે નિયુક્ત કરવામાં આવ્યા છે.

--------------------------------------------------

વિષય: રાષ્ટ્રીય સમાચાર

1. ભારતીય કોસ્ટ ગાર્ડે ચેન્નાઈ કિનારે 10મી NATPOLEX અને 27મી NOSDCP અને તૈયારી બેઠકનું આયોજન કર્યું.

• 10મો રાષ્ટ્રીય પ્રદૂષણ પ્રતિભાવ અભ્યાસ (National Pollution Response Exercise-NATPOLEX) અને 27મી રાષ્ટ્રીય તેલ રિસાવ આપત્તિ આકસ્મિક યોજના (National Oil Spill Disaster Contingency Plan-NOSDCP) અને તૈયારી બેઠક 5-6 ઓક્ટોબરના રોજ યોજાઈ હતી.
• આ દરિયાઈ પ્રદૂષણ તૈયારી પર કેન્દ્રિત એક મોટા પાયે દ્વિવાર્ષિક અભ્યાસ હતો.
• આ અભ્યાસ દરિયાઈ પર્યાવરણના રક્ષણ માટે ભારતની પ્રતિબદ્ધતાને પુનઃપુષ્ટિ કરે છે.
• તેનો ઉદ્દેશ્ય વિવિધ પ્રતિભાવ એજન્સીઓ વચ્ચે સંકલનને મજબૂત બનાવવાનો પણ હતો.
• 32 દેશોના ચાલીસ આંતરરાષ્ટ્રીય નિરીક્ષકોએ ભાગ લીધો.
• મંત્રાલયો, દરિયાકાંઠાના રાજ્યો, બંદરો અને દરિયાઈ સંગઠનોના 105 થી વધુ રાષ્ટ્રીય પ્રતિનિધિઓએ ભાગ લીધો.
• ભારતીય કોસ્ટ ગાર્ડ અને NOSDCPના ડિરેક્ટર જનરલ પરમેશ શિવમણિએ સમગ્ર કામગીરીનું નિરીક્ષણ કર્યું.
• એક મુખ્ય હાઇલાઇટ મરીના બીચ પર આયોજિત પ્રથમ દરિયાકાંઠાની સફાઈ અભ્યાસ હતો.
• સ્થાનિક અને રાજ્ય એજન્સીઓએ સંયુક્ત રીતે આ અભ્યાસનું સંચાલન કર્યું.
• ભારતીય કોસ્ટ ગાર્ડે આ કવાયત માટે પ્રદૂષણ નિયંત્રણ જહાજો, ઓફશોર પેટ્રોલ જહાજો અને હાઇ-સ્પીડ પેટ્રોલ જહાજો તૈનાત કર્યા હતા.
• તેઓએ દેખરેખ અને નિયંત્રણ માટે ચેતક અને ડોર્નિયર વિમાનોનો પણ ઉપયોગ કર્યો હતો.
• વ્યવહારુ અભ્યાસ તેમજ તકનીકી સત્રો હાથ ધરવામાં આવ્યા હતા.
• વાસ્તવિક જીવનના કેસ સ્ટડીઝ, જેમ કે MV MSC ELSA 3 ઘટના, ની ચર્ચા કરવામાં આવી હતી.
• ભારતીય કોસ્ટ ગાર્ડ 1986 થી તેલ રિસાવ પ્રતિભાવ માટે મુખ્ય એજન્સી છે.
• NOSDCP ICG દ્વારા તૈયાર કરવામાં આવ્યું હતું અને 1993 માં મંજૂર કરવામાં આવ્યું હતું.
• તે તેલ રિસાવ તૈયારી માટે રાષ્ટ્રીય માળખા તરીકે કામ કરે છે.
• કોસ્ટ ગાર્ડ મુંબઈ, ચેન્નાઈ, પોર્ટ બ્લેર અને વાડીનારમાં સ્થિત ચાર પ્રદૂષણ પ્રતિભાવ કેન્દ્રો ચલાવે છે.
• ભારતની 75% થી વધુ ઊર્જા આયાત દરિયાઈ માર્ગે થાય છે. આ અસરકારક તેલ રિસાવ પ્રતિભાવ પ્રણાલીને વ્યૂહાત્મક પ્રાથમિકતા બનાવે છે.
• નેટપોલ્રેક્સ દરિયાઈ પ્રદૂષણ કટોકટી માટે ભારતની તૈયારી દર્શાવે છે.

--------------------------------------------------

વિષય: રાષ્ટ્રીય સમાચાર

2. રાષ્ટ્રીય ગીત 'વંદે માતરમ' ના 150 વર્ષ નિમિત્તે ભારતભરમાં ઉજવણીઓ યોજાશે

• કેન્દ્રીય મંત્રીમંડળે રાષ્ટ્રીય ગીત 'વંદે માતરમ' ના 150 વર્ષ નિમિત્તે સમગ્ર ભારતમાં ઉજવણીઓને મંજૂરી આપી છે.
• કેન્દ્રીય મંત્રી અશ્વિની વૈષ્ણવે જણાવ્યું હતું કે સ્વતંત્રતા સંગ્રામમાં આ ગીતની ભૂમિકાને ધ્યાનમાં રાખીને, તેના 150મા વર્ષ નિમિત્તે રાષ્ટ્રવ્યાપી ઉજવણીઓનું આયોજન કરવાનો નિર્ણય લેવામાં આવ્યો છે.
• 'વંદે માતરમ' ગીત 1870 ના દાયકામાં બંકિમચંદ્ર ચેટર્જી દ્વારા સંસ્કૃતમાં રચાયું હતું.
• આઝાદી પછી, બંધારણ સભા દ્વારા તેને રાષ્ટ્રીય ગીતનો દરજ્જો આપવામાં આવ્યો હતો.
• 24 જાન્યુઆરી, 1950 ના રોજ, રાષ્ટ્રપતિ ડૉ. રાજેન્દ્ર પ્રસાદે બંધારણ સભામાં નિવેદન આપ્યું હતું કે, "ભારતીય સ્વતંત્રતા સંગ્રામમાં ઐતિહાસિક ભૂમિકા ભજવનાર વંદે માતરમ ગીતને જન ગણ મન જેટલું જ સન્માન અને દરજ્જો આપવામાં આવશે."
• તે સૌપ્રથમ 1896માં ભારતીય રાષ્ટ્રીય કોંગ્રેસના અધિવેશનમાં ગાવામાં આવ્યું હતું.
• આ ગીત 1882માં પ્રકાશિત બંકિમચંદ્રની સૌથી પ્રખ્યાત નવલકથા "આનંદ મઠ" માંથી એક અંશ હતું.

--------------------------------------------------

વિષય: સમજૂતી કરાર/કરાર

3. બાયોમાસમાંથી ગ્રીન હાઇડ્રોજન ઉત્પાદન માટે PEDA અને IISc વચ્ચે સમજૂતી કરાર પર હસ્તાક્ષર.

• પંજાબ ઉર્જા વિકાસ એજન્સી (PEDA) અને ઇન્ડિયન ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઓફ સાયન્સ (IISc), બેંગલુરુ વચ્ચે બાયોમાસ, ખાસ કરીને ડાંગરના ભૂસામાંથી ગ્રીન હાઇડ્રોજન ઉત્પાદન પર પાયલોટ પ્રદર્શન પ્રોજેક્ટ સ્થાપિત કરવા માટે એક સમજૂતી કરાર પર હસ્તાક્ષર કરવામાં આવ્યા છે.
• PEDA ના CEO નીલિમા અને IISc ના ઇન્ટરડિસિપ્લિનરી સેન્ટર ફોર એનર્જી રિસર્ચ (ICER) ના પ્રોફેસર એસ. દાસપ્પા વચ્ચે આ સમજૂતી કરાર પર હસ્તાક્ષર કરવામાં આવ્યા હતા.
• સરદાર સ્વરણ સિંહ નેશનલ ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઓફ બાયોએનર્જી (SSS-NIBE), કપૂરથલા ખાતે આયોજિત 5મી આંતરરાષ્ટ્રીય બાયોએનર્જી રિસર્ચમાં તાજેતરના વિકાસ પરના પરિષદ દરમિયાન આ કરાર પર હસ્તાક્ષર કરવામાં આવ્યા હતા.
• પંજાબના નવીન અને નવીનીકરણીય ઉર્જા મંત્રી, અમન અરોરાએ PEDA ને આ પહેલ માટે અભિનંદન આપ્યા અને કહ્યું કે તે સ્વચ્છ ઉર્જા નવીનતા પ્રત્યે પંજાબની પ્રતિબદ્ધતા પર ભાર મૂકે છે.
• આ સહયોગનો હેતુ ગ્રીન હાઇડ્રોજન ઉત્પાદન માટે કૃષિ કચરાનો ઉપયોગ કરવાનો અને ખેડૂતો અને ઉદ્યોગો બંનેને લાભદાયી હોય તેવા ચક્રિય અર્થતંત્રને પ્રોત્સાહન આપવાનો છે.
• કૃષિ અવશેષોમાંથી હાઇડ્રોજન ઉત્પાદનની તકનીકી અને વ્યાપારી શક્યતા દર્શાવવા માટે એક અગ્રણી સુવિધા સ્થાપિત કરવામાં આવશે.
• આ પ્રોજેક્ટ રાજ્યભરમાં પરાળી બાળવા અને હવાની ગુણવત્તામાં સુધારો કરવામાં મદદ કરશે તેવી અપેક્ષા છે.
• ખેડૂતો માટે નવી આવકની તકો અને ગ્રીન એનર્જી ક્ષેત્રમાં રોજગાર સર્જન દ્વારા ગ્રામીણ અર્થતંત્રોને મજબૂત બનાવવાની પણ અપેક્ષા છે.
• આ પહેલ ભારતના રાષ્ટ્રીય ગ્રીન હાઇડ્રોજન મિશનમાં નોંધપાત્ર યોગદાન આપશે અને પંજાબના નવીનીકરણીય ઉર્જા લક્ષ્યોને વેગ આપશે.

--------------------------------------------------

વિષય: વિવિધ

4. કેલિફોર્નિયા દિવાળીને રાજ્ય રજા જાહેર કરી, જે આમ કરનાર ત્રીજું યુએસ રાજ્ય બન્યું છે.

• કેલિફોર્નિયાએ સત્તાવાર રીતે દિવાળીને રાજ્ય રજા જાહેર કરી છે, જે પેન્સિલવેનિયા અને કનેક્ટિકટ પછી પ્રકાશના આ તહેવારને માન્યતા આપનાર ત્રીજું યુએસ રાજ્ય બન્યું છે.
• ગવર્નર ગેવિન ન્યુસોમે બિલ પર હસ્તાક્ષર કર્યા છે, જે 1 જાન્યુઆરી, 2026 થી અમલમાં આવશે.
• નવો કાયદો જાહેર શાળાઓ અને કોમ્યુનિટી કોલેજોને દિવાળી પર બંધ રહેવાની મંજૂરી આપે છે, જ્યારે રાજ્યના કર્મચારીઓ પેઇડ રજા પસંદ કરી શકે છે.
• આ બિલ એસેમ્બલી મેમ્બર એશ કાલરા અને દર્શના પટેલ દ્વારા સહ-લેખિત કરવામાં આવ્યું હતું, જે કેલિફોર્નિયાની વિશાળ દક્ષિણ એશિયાઈ વસ્તીને પ્રતિબિંબિત કરે છે.
• 2025ના પ્યુ સર્વે મુજબ, લગભગ દસ લાખ ભારતીય અમેરિકનો કેલિફોર્નિયામાં રહે છે, જે યુએસ ભારતીય ડાયસ્પોરાના 20% હિસ્સો ધરાવે છે.
• આ કાયદો માત્ર હિન્દુઓ માટે જ નહીં, પરંતુ શીખ, જૈન અને બૌદ્ધો માટે પણ દિવાળીના મહત્વને સ્વીકારે છે.
• હિન્દુ અમેરિકન ફાઉન્ડેશન અને ઉત્તર અમેરિકામાં હિન્દુઓના ગઠબંધન જેવા હિમાયતી જૂથો દ્વારા આ નિર્ણયને વ્યાપકપણે સમર્થન આપવામાં આવ્યું હતું.
• બિલની સમાવેશી ભાષા ખાતરી કરે છે કે દિવાળી ઉજવતા તમામ ધાર્મિક જૂથોને માન્યતા અને સમાન ભાગીદારી મળે.
• સંસ્કૃત શબ્દ "દીપાવલી" પરથી ઉતરી આવેલ, આ તહેવાર અંધકાર પર પ્રકાશ અને અજ્ઞાન પર જ્ઞાનનો વિજયનું પ્રતીક છે.
• આ તહેવાર દીવા પ્રગટાવવા, ફટાકડા ફોડવા, ભોજન, પ્રાર્થના અને સમારંભો સાથે ઉજવવામાં આવે છે, જે કેલિફોર્નિયાની વધતી જતી સાંસ્કૃતિક વિવિધતાને પ્રતિબિંબિત કરે છે.

--------------------------------------------------

વિષય: સમિટ/પરિષદો/સભાઓ

5. મુખ્યમંત્રી ભૂપેન્દ્ર પટેલે મહેસાણામાં પ્રથમ વાઇબ્રન્ટ ગુજરાત પ્રાદેશિક સમિટનું ઉદ્ઘાટન કર્યું.

• 9 ઓક્ટોબરના રોજ, મુખ્યમંત્રી ભૂપેન્દ્ર પટેલે ઉત્તર ગુજરાતના મહેસાણામાં પ્રથમ વાઇબ્રન્ટ ગુજરાત પ્રાદેશિક સમિટનું ઉદ્ઘાટન કર્યું.
• રેલવે મંત્રી અશ્વિની વૈષ્ણવે બે દિવસીય કાર્યક્રમના ઉદ્ઘાટન સત્રમાં હાજરી આપી હતી.
• આ સમિટ કૃષિ, ડેરી, ફૂડ પ્રોસેસિંગ, એન્જિનિયરિંગ, રિન્યુએબલ એનર્જી, પર્યટન અને ઓટોમોબાઈલ ઘટકો સહિતના મુખ્ય ક્ષેત્રો પર કેન્દ્રિત હતી.
• વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીના 2047 સુધીમાં વિકસિત ભારતના વિઝન હેઠળ વાઇબ્રન્ટ ગુજરાત ગ્લોબલ સમિટની સફળતાને રાજ્યના તમામ પ્રદેશોમાં વિસ્તારવા માટે આ પહેલ શરૂ કરવામાં આવી હતી.
• આ કાર્યક્રમમાં ભાગ લેવા માટે 13,000 થી વધુ સહભાગીઓ અને 200 થી વધુ આંતરરાષ્ટ્રીય પ્રતિનિધિઓએ નોંધણી કરાવી હતી.
• આ કાર્યક્રમમાં જાપાન, દક્ષિણ કોરિયા, વિયેતનામ અને નેધરલેન્ડ જેવા ભાગીદાર દેશો તેમજ વિશ્વ બેંક, JETRO અને રશિયન ફેડરેશન જેવા વૈશ્વિક સંગઠનોએ પણ ભાગ લીધો હતો.
• 18,000 ચોરસ મીટરમાં ફેલાયેલા આ પ્રાદેશિક પ્રદર્શનમાં ઉત્તર ગુજરાતના ઔદ્યોગિક અને કૃષિ ઉત્પાદનોનું પ્રદર્શન કરવામાં આવ્યું હતું.
• 40 દેશોના આંતરરાષ્ટ્રીય ખરીદદારોને સ્થાનિક ઉદ્યોગસાહસિકો સાથે જોડવા માટે એક રિવર્સ ખરીદદાર-વેચાણકર્તા મીટનું આયોજન કરવામાં આવ્યું હતું.
• પ્રતિનિધિઓએ મારુતિ સુઝુકી, બનાસ ડેરી, દૂધ સાગર ડેરી અને મોઢેરા સોલાર પાર્ક જેવા મુખ્ય ઔદ્યોગિક અને વારસા સ્થળોની મુલાકાત લીધી હતી.
• આ કાર્યક્રમનો ઉદ્દેશ ઉત્તર ગુજરાતની ઔદ્યોગિક ક્ષમતાને ઉજાગર કરવાનો અને સ્થાનિક સાહસોને વૈશ્વિક રોકાણકારો અને બજારો સાથે જોડવાનો છે.

--------------------------------------------------

વિષય: આંતરરાષ્ટ્રીય નિમણૂકો

6. ખાલિદ અલ-અનાની યુનેસ્કોના આગામી ડાયરેક્ટર-જનરલ તરીકે નિયુક્ત.

• યુનેસ્કોના એક્ઝિક્યુટિવ બોર્ડે ઇજિપ્તની યુનિવર્સિટીના પ્રોફેસર અને ભૂતપૂર્વ મંત્રી ખાલિદ અલ-અનાનીને એજન્સીના આગામી ડાયરેક્ટર-જનરલ તરીકે નિયુક્ત કર્યા છે.
• જો આવતા મહિને ઉઝબેકિસ્તાનમાં યુનેસ્કોની જનરલ એસેમ્બલી દ્વારા તેમની નિમણૂકને પુષ્ટિ આપવામાં આવે છે, તો તેઓ આરબ વિશ્વના પ્રથમ ડાયરેક્ટર-જનરલ બનશે.
• અલ-અનાનીએ કોંગો પ્રજાસત્તાકના અર્થશાસ્ત્રી ફર્મિન એડૌર્ડ માટોકોને હરાવીને મત જીત્યો.
• આ નામાંકન યુનેસ્કોના વડા તરીકે ઓડ્રે અઝૌલેના સતત બે વખતના  ચાર વર્ષીય કાર્યકાળનો અંત દર્શાવે છે.
• 54 વર્ષીય અલ-અનાની એક પ્રખ્યાત ઇજિપ્તશાસ્ત્રી છે અને હાલમાં કૈરોમાં એક જાહેર યુનિવર્સિટીમાં પ્રોફેસર તરીકે સેવા આપે છે.
• ઇજિપ્તના પ્રાચીન વસ્તુઓના મંત્રી અને બાદમાં પર્યટન અને પ્રાચીન વસ્તુઓના મંત્રી તરીકે, તેમણે ઇજિપ્તીયન સંસ્કૃતિના રાષ્ટ્રીય સંગ્રહાલય અને મુખ્ય પુરાતત્વીય શોધો જેવા પ્રોજેક્ટ્સનું નિરીક્ષણ કર્યું.
• ઇજિપ્તના રાષ્ટ્રપતિ અબ્દેલ ફત્તાહ અલ-સીસીએ તેમના નામાંકનને ઇજિપ્ત માટે એક ઐતિહાસિક સિદ્ધિ ગણાવી.
• તેમની નિમણૂક એવા સમયે થઈ છે જ્યારે યુનેસ્કોમાંથી અમેરિકાના ખસી જવા પછી યુનેસ્કો બજેટ પડકારોનો સામનો કરી રહ્યું છે, જેણે તેના કુલ ભંડોળના 8% યોગદાન આપ્યું હતું.

--------------------------------------------------

વિષય: રાજ્ય સમાચાર/ઉત્તર પ્રદેશ

7. ઉત્તર પ્રદેશ સરકારે તમામ 75 જિલ્લાઓમાં સ્વદેશ મેળાઓનું આયોજન શરૂ કર્યું છે.

• આ મેળાનો ઉદ્દેશ્ય સૂક્ષ્મ, લઘુ અને મધ્યમ ઉદ્યોગો (MSMEs) ને પ્રોત્સાહન આપવાનો અને સ્થાનિક ઉત્પાદનોને પ્રોત્સાહન આપવાનો છે.
• આ મેળા આજથી 19 ઓક્ટોબર સુધી રાજ્યભરમાં યોજાશે.
• આ પહેલ ત્રીજા ઉત્તર પ્રદેશ આંતરરાષ્ટ્રીય વેપાર મેળાની સફળતાને અનુસરે છે.
• સ્વદેશ મેળાઓનું આયોજન ઉત્તર પ્રદેશને આત્મનિર્ભર અને વિકસિત રાજ્ય બનવામાં મદદ કરવા માટે કરવામાં આવે છે.
• આ કાર્યક્રમો જિલ્લા સ્તરે સૂક્ષ્મ, લઘુ અને મધ્યમ ઉદ્યોગો (MSMEs), ખાદી, હાથવણાટ અને હસ્તકલા ક્ષેત્રોને ટેકો આપવા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરશે.
• આ મેળાઓ સ્થાનિક કારીગરો, ઉદ્યોગસાહસિકો અને નાના વ્યવસાયો માટે એક પ્લેટફોર્મ પૂરું પાડશે.
• સહભાગીઓ ગ્રાહકોને સીધા તેમના ઉત્પાદનો પ્રદર્શિત કરી શકશે અને વેચી શકશે.
• આ પહેલનો હેતુ GST સુધારાઓ વિશે જાગૃતિ લાવવાનો પણ છે. તે સ્થાનિક ઉદ્યોગો માટે રાજ્યના સમર્થનને મજબૂત બનાવવામાં મદદ કરશે.
• દરેક મેળામાં સાંસ્કૃતિક કાર્યક્રમો અને પરંપરાગત કલા સ્વરૂપોના પ્રદર્શનો શામેલ હશે.
• આ સાંસ્કૃતિક કાર્યક્રમોના આયોજનમાં સંસ્કૃતિ વિભાગ મદદ કરી રહ્યું છે.
• મુખ્યમંત્રી યોગી આદિત્યનાથ 10 ઓક્ટોબર, 2025 ના રોજ ગોરખપુરમાં સ્વદેશ મેળાનું ઉદ્ઘાટન કરશે.

--------------------------------------------------

થીમ: મહત્વપૂર્ણ દિવસ

8. ગૃહ અને શહેરી બાબતોના મંત્રાલય (MoHUA) એ નવી દિલ્હીના વિજ્ઞાન ભવન ખાતે વિશ્વ નિવાસ દિવસ 2025 ની ઉજવણી કરી.

• આ કાર્યક્રમ "સંકટના શહેરી ઉકેલો" થીમ પર આધારિત હતો.
• તે સ્થિતિસ્થાપક, સમાવિષ્ટ અને ટકાઉ શહેરોના નિર્માણ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરતો હતો.
• રાજ્ય મંત્રી તોખાન સાહુએ આ કાર્યક્રમમાં મુખ્ય મહેમાન તરીકે હાજરી આપી હતી.
• સંયુક્ત રાષ્ટ્ર એજન્સીઓ, HUDCO અને રાષ્ટ્રીય ગૃહનિર્માણ બેંકના પ્રતિનિધિઓએ આ કાર્યક્રમમાં ભાગ લીધો હતો.
• MoHUA અને તેની ભાગીદાર એજન્સીઓએ આ કાર્યક્રમ દરમિયાન અનેક નવા પ્રકાશનો બહાર પાડ્યા હતા.
• ગૃહનિર્માણ માટે તમામ વિભાગે રાજ્યો અને કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશો દ્વારા નવીન ગૃહનિર્માણ પહેલો દર્શાવતું "સારા વ્યવહારોનું સંકલન" લોન્ચ કર્યું.
• દર વર્ષે ઓક્ટોબરનો પહેલો સોમવાર વિશ્વ નિવાસ દિવસ છે.
• 2025 માં, તે 6 ઓક્ટોબર, 2025 ના રોજ ઉજવવામાં આવ્યું હતું, અને આ કાર્યક્રમ શહેરી સંકટ પ્રતિભાવની થીમ સાથે જોડાયેલો હતો.

--------------------------------------------------

વિષય: પુરસ્કારો અને સન્માન

9. રસાયણશાસ્ત્રમાં 2025 નો નોબેલ પુરસ્કાર સુસુમુ કિટાગાવા, રિચાર્ડ રોબસન અને એમ. યાગીને ધાતુ-કાર્બનિક માળખા પરના તેમના કાર્ય માટે એનાયત કરવામાં આવ્યો છે.

• રસાયણશાસ્ત્રમાં 2025 નો નોબેલ પુરસ્કાર સુસુમુ કિટાગાવા, રિચાર્ડ રોબસન અને ઓમર એમ. યાગીને એનાયત કરવામાં આવ્યો છે.
• ધાતુ-કાર્બનિક માળખાના વિકાસમાં તેમની અગ્રણી ભૂમિકા માટે તેમને સન્માનિત કરવામાં આવ્યા છે.
• તેઓએ વાયુઓ અને વિવિધ રાસાયણિક પદાર્થોની ગતિવિધિને સક્ષમ બનાવતા મોટા છિદ્રોવાળા મોલેક્યુલર નેટવર્ક બનાવ્યા.
• સુસુમુ કિટાગાવા જાપાનની ક્યોટો યુનિવર્સિટી સાથે જોડાયેલા છે.
• રિચાર્ડ રોબસન ઓસ્ટ્રેલિયાની મેલબોર્ન યુનિવર્સિટીમાં પ્રોફેસર છે.
• ઓમર એમ. યાગી યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સમાં બર્કલેની કેલિફોર્નિયા યુનિવર્સિટીમાં ભણાવે છે.
• નોબેલ પુરસ્કારમાં કુલ 1.1 કરોડ સ્વીડિશ ક્રોનરનો સમાવેશ થાય છે.
• ત્રણેય વૈજ્ઞાનિકોને ઈનામની રકમનો સમાન હિસ્સો મળશે.

--------------------------------------------------

વિષય: સમાચારમાં વ્યક્તિત્વ

10. ગ્રુપ કેપ્ટન શુભાંશુ શુક્લાને સરકારના "ડેવલપ ઈન્ડિયા બિલ્ડથોન" ના બ્રાન્ડ એમ્બેસેડર તરીકે નિયુક્ત કરવામાં આવ્યા છે.

• તે આંતરરાષ્ટ્રીય અવકાશ મથક (ISS) ની મુલાકાત લેનારા પ્રથમ ભારતીય અવકાશયાત્રી છે.
• બિલ્ડથોન એ રાષ્ટ્રવ્યાપી નવીનતા અભિયાન છે જે ધોરણ 6 થી 12 ના વિદ્યાર્થીઓને લક્ષ્ય બનાવે છે.
• આ ભારતની અત્યાર સુધીની સૌથી મોટી સ્કૂલ હેકાથોન છે.
• આશરે 1.5 લાખ શાળાઓના 10 મિલિયનથી વધુ વિદ્યાર્થીઓ આ પહેલમાં ભાગ લેશે.
• ભાગ લેનારાઓને વાસ્તવિક જીવનની સમસ્યાઓનું નિરાકરણ લાવતા પ્રોટોટાઇપ્સ પર વિચાર-મંથન, ડિઝાઇન અને નિર્માણ કરવા માટે પ્રોત્સાહિત કરવામાં આવશે.
• આ કાર્યક્રમ શિક્ષણ મંત્રાલય અને અટલ ઇનોવેશન મિશન દ્વારા સંયુક્ત રીતે આયોજિત કરવામાં આવી રહ્યો છે.
• 39 વર્ષીય ભારતીય વાયુસેનાના અધિકારી અને ટેસ્ટ પાઇલટ, ગ્રુપ કેપ્ટન શુક્લાએ તાજેતરમાં તેમની પ્રથમ અવકાશ ઉડાન પૂર્ણ કરી.
• તેમણે એક્સિઓમ-4 મિશન પર અવકાશમાં મુસાફરી કરી, જે ISRO અને NASA દ્વારા સમર્થિત અને એક્સિઓમ સ્પેસ દ્વારા સંચાલિત એક વ્યાપારી સાહસ છે.
• વિકાસ ભારત બિલ્ડેથોન સત્તાવાર રીતે 23 સપ્ટેમ્બરના રોજ શરૂ થયું હતું. નોંધણી 6 ઓક્ટોબર સુધી ખુલ્લી હતી.
• લાઇવ બિલ્ડેથોન ઇવેન્ટ 13 ઓક્ટોબરના રોજ યોજાશે. વિજેતાઓની જાહેરાત ડિસેમ્બરમાં કરવામાં આવશે.
• વિદ્યાર્થીઓ ચાર મુખ્ય થીમ્સ પર કામ કરશે - આત્મનિર્ભર ભારત, સ્વદેશી, વોકલ ફોર લોકલ અને સમૃદ્ધિ.
• આ થીમ્સનો ઉદ્દેશ્ય આત્મનિર્ભરતા, સ્વદેશી નવીનતા, સ્થાનિક ઉદ્યોગો માટે સમર્થન અને ટકાઉ વિકાસને પ્રોત્સાહન આપવાનો છે.