Data Sufficiency - Reasoning In Gujarati

માહિતીની પર્યાપ્તતા (Data Sufficiency)

Reasoning Topic 14 - તાર્કિક ક્ષમતા અને વિશ્લેષણ

૧. વિકલ્પોની સચોટ સમજ

પરીક્ષામાં જવાબ આપવા માટે નીચેના વિકલ્પોના ક્રમ સમજવા જરૂરી છે:

• વિકલ્પ ૧: જો માત્ર વિધાન (I) માં આપેલી માહિતી જ જવાબ માટે પૂરતી હોય.
• વિકલ્પ ૨: જો માત્ર વિધાન (II) માં આપેલી માહિતી જ જવાબ માટે પૂરતી હોય.
• વિકલ્પ ૩: જો વિધાન (I) અથવા વિધાન (II) સ્વતંત્ર રીતે પૂરતા હોય. (Either-Or)
• વિકલ્પ ૪: જો બંને વિધાનો ભેગા કરવા છતાં માહિતી અપૂરતી હોય. (Insufficient)
• વિકલ્પ ૫: જો બંને વિધાનોની માહિતી ભેગી કરવાથી જ જવાબ મળી શકે તેમ હોય.

૨. ઉકેલવા માટેની માસ્ટર ટિપ્સ

• ચિહ્નો પર ધ્યાન: જો પ્રશ્ન X > Y કે A ≠ B જેવો હોય, તો ખાતરી કરો કે વિધાનોમાં તે સ્પષ્ટ સાબિત થાય છે.
• અનન્ય જવાબ: જો કોઈ વિધાનથી બે અલગ-અલગ જવાબ મળતા હોય, તો તે માહિતી "પર્યાપ્ત નથી" તેમ ગણવું.
• સંબંધો: લોહીના સંબંધોમાં જ્યાં સુધી 'જાતિ' (Gender) સ્પષ્ટ ન થાય ત્યાં સુધી સંબંધ નક્કી ન કરવો.

૩. વિવિધ પ્રકારના દાખલાઓ

Type A: ગાણિતિક ક્ષમતા (Mathematical Data)

પ્રશ્ન: શું n એ શૂન્ય થી મોટો છે? (n > 0 ?)
વિધાન (I): n² = 25
વિધાન (II): n³ = 125
વિશ્લેષણ:
વિધાન (I) માં n ની કિંમત +5 અથવા -5 હોઈ શકે.
વિધાન (II) માં n ની કિંમત માત્ર +5 જ હોય, જે શૂન્ય થી મોટી છે.
જવાબ: માત્ર વિધાન (II) પૂરતું છે.

Type B: બેઠક વ્યવસ્થા (Seating)

પ્રશ્ન: 5 વ્યક્તિઓ (A, B, C, D, E) માં વચ્ચે કોણ બેઠું છે?
વિધાન (I): B એ A ની જમણે અને D ની ડાબે છે.
વિધાન (II): C એ E અને A ની વચ્ચે છે.
વિશ્લેષણ: બંને વિધાનો ભેગા કરવાથી જ સંપૂર્ણ ક્રમ E - C - A - B - D મળશે.
જવાબ: બંને વિધાનો સાથે મળીને પૂરતા છે.

૪. પ્રેક્ટિસ MCQs (૧૦ અગત્યના પ્રશ્નો)

Q1. પ્રશ્ન: શું X બેકી સંખ્યા છે? વિધાન (I): X+1 એકી છે. વિધાન (II): 2X બેકી છે.

A) માત્ર (I) પૂરતું છે

B) માત્ર (II) પૂરતું છે

C) બંને જરૂરી છે

D) કોઈ પણ પૂરતું નથી

સાચો જવાબ: A) માત્ર (I) (કારણ કે જો X+1 એકી હોય, તો X હંમેશા બેકી જ હોય)

Q2. પ્રશ્ન: A ની ઉંમર કેટલી? વિધાન (I): A એ B થી 2 વર્ષ મોટો છે. વિધાન (II): B ની ઉંમર 20 વર્ષ છે.

A) માત્ર (I)

B) માત્ર (II)

C) બંને જરૂરી છે

D) (I) અથવા (II) પૂરતું છે

સાચો જવાબ: C) બંને જરૂરી (બંને માહિતી ભેગી કરો તો જ A = 22 મળે)

Q3. જો પ્રશ્નનો જવાબ માત્ર વિધાન (I) થી જ મળી જતો હોય, તો કયો વિકલ્પ સાચો ગણાય?

A) વિકલ્પ ૧

B) વિકલ્પ ૨

C) વિકલ્પ ૩

D) વિકલ્પ ૫

સાચો જવાબ: A) વિકલ્પ ૧

Q4. પ્રશ્ન: ટ્રેન ક્યારે ઉપડશે? વિધાન (I): ટ્રેન 2 કલાક મોડી છે. વિધાન (II): ટ્રેનનો નિર્ધારિત સમય 10:00 વાગ્યાનો છે.

A) માત્ર (I)

B) માત્ર (II)

C) બંને જરૂરી છે

D) કોઈ પૂરતું નથી

સાચો જવાબ: C) બંને જરૂરી (નિર્ધારિત સમય + વિલંબ = સાચો સમય)

Q5. પ્રશ્ન: શું A એ B નો પિતરાઈ (Cousin) છે? વિધાન (I): A અને B ના પિતા ભાઈઓ છે. વિધાન (II): A એ પુરુષ છે.

A) માત્ર (I)

B) માત્ર (II)

C) બંને જરૂરી છે

D) માત્ર (I) પૂરતું છે

સાચો જવાબ: D) માત્ર (I) પૂરતું છે (પિતરાઈ માટે જાતિની જરૂર નથી)

Q6. પ્રશ્ન: શું x ≠ y ? વિધાન (I): x + y = 10. વિધાન (II): x - y = 2.

A) માત્ર (I)

B) માત્ર (II)

C) બંને જરૂરી છે

D) (I) અથવા (II) પૂરતું છે

સાચો જવાબ: B) માત્ર (II) (જો તફાવત ૨ હોય, તો તે ક્યારેય સમાન ન હોઈ શકે)

Q7. માહિતીની પર્યાપ્તતામાં કઈ બાબત ગૌણ (Secondary) છે?

A) માહિતીની ચોકસાઈ

B) ફાઇનલ આંકડાકીય જવાબ

C) વિધાનો વચ્ચેનો સંબંધ

D) પ્રશ્નની સમજ

સાચો જવાબ: B) ફાઇનલ આંકડાકીય જવાબ (તમારે માત્ર 'પર્યાપ્તતા' જોવાની છે)

Q8. પ્રશ્ન: આજે કઈ તારીખ છે? વિધાન (I): ગઈકાલે 24મી તારીખ હતી. વિધાન (II): આવતીકાલે 26મી તારીખ છે.

A) માત્ર (I)

B) માત્ર (II)

C) (I) અથવા (II) પૂરતું છે

D) બંને જરૂરી છે

સાચો જવાબ: C) ૧ અથવા ૨ પૂરતું

Q9. "ક્યાં તો (I) અથવા (II) પૂરતું છે" તે ક્યારે કહી શકાય?

A) જ્યારે બંને ભેગા કરીએ ત્યારે

B) જ્યારે બંને સ્વતંત્ર રીતે જવાબ આપી શકે

C) જ્યારે બંને ખોટા હોય

D) માહિતી અધૂરી હોય ત્યારે

સાચો જવાબ: B) જ્યારે બંને સ્વતંત્ર રીતે જવાબ આપી શકે

Q10. પ્રશ્ન: લંબચોરસનું ક્ષેત્રફળ કેટલું? વિધાન (I): પરિમિતિ 20 સેમી. વિધાન (II): લંબાઈ 6 સેમી.

A) માત્ર (I)

B) માત્ર (II)

C) બંને જરૂરી છે

D) કોઈ પૂરતું નથી

સાચો જવાબ: C) બંને જરૂરી (પરિમિતિ અને લંબાઈ હોય તો જ પહોળાઈ અને ક્ષેત્રફળ મળે)

Reasoning Master Series | Data Sufficiency Guide | © 2025