Direction & Distance - Reasoning in Gujarati

દિશા અને અંતર (Direction & Distance)

Reasoning Topic 04 - નકશા આધારિત તાર્કિક કસોટી

૧. મુખ્ય અને પેટા દિશાઓનું જ્ઞાન

કોઈપણ દાખલો શરૂ કરતા પહેલા દિશાઓનો નકશો યાદ રાખવો જરૂરી છે:

• મુખ્ય દિશાઓ: ઉત્તર (N), દક્ષિણ (S), પૂર્વ (E), પશ્ચિમ (W)
• પેટા દિશાઓ (ખૂણા): ઈશાન (NE), અગ્નિ (SE), નૈઋત્ય (SW), વાયવ્ય (NW)

જમણી તરફ (Right Turn): ઘડિયાળના કાંટાની દિશામાં (Clockwise)
ડાબી તરફ (Left Turn): ઘડિયાળના કાંટાની વિરુદ્ધ દિશામાં (Anti-clockwise)

૨. પાયથાગોરસનો પ્રમેય (Pythagoras Theorem)

જ્યારે દાખલામાં ત્રાંસું (ન્યૂનતમ) અંતર શોધવાનું હોય ત્યારે આ સૂત્ર વપરાય છે:

(કર્ણ)² = (બાજુ ૧)² + (બાજુ ૨)²

૩. પ્રશ્નોના મુખ્ય પ્રકારો

Type A: માત્ર દિશા શોધવાના પ્રશ્નો

દાખલો: એક વ્યક્તિ ઉત્તર તરફ 10 કિમી ચાલે છે, પછી જમણી તરફ વળી 5 કિમી ચાલે છે. હવે તે કઈ દિશામાં જઈ રહ્યો હશે?

ઉકેલ: ઉત્તરથી જમણી તરફ વળતા પૂર્વ દિશા આવે.
જવાબ: પૂર્વ

Type B: અંતર અને દિશા બંને શોધવાના પ્રશ્નો

દાખલો: રમેશ પૂર્વમાં 3 કિમી ચાલે છે, પછી દક્ષિણમાં 4 કિમી ચાલે છે. તે શરૂઆતના બિંદુથી કેટલો દૂર હશે?

ઉકેલ: પાયથાગોરસ મુજબ: √(3² + 4²) = √(9 + 16) = √25 = 5.
જવાબ: 5 કિમી

Type C: સૂર્યોદય અને સૂર્યાસ્ત (Shadow Problems)

• સૂર્યોદય: સૂર્ય પૂર્વમાં હોય, તેથી પડછાયો પશ્ચિમમાં પડે.
• સૂર્યાસ્ત: સૂર્ય પશ્ચિમમાં હોય, તેથી પડછાયો પૂર્વમાં પડે.

૪. પ્રેક્ટિસ MCQs (૧૦ અગત્યના પ્રશ્નો)

Q1. એક વ્યક્તિ દક્ષિણ તરફ મોઢું રાખીને ઉભી છે. તે 135° એન્ટી-ક્લોકવાઈઝ વળે છે, તો હવે તેનું મોઢું કઈ દિશામાં હશે?

A) ઈશાન (NE)

B) વાયવ્ય (NW)

C) અગ્નિ (SE)

D) નૈઋત્ય (SW)

સાચો જવાબ: A) ઈશાન (NE)

Q2. રમેશ પશ્ચિમ તરફ 2 કિમી ચાલીને ડાબી તરફ 2 કિમી ચાલે છે. હવે તે કઈ દિશામાં જઈ રહ્યો છે?

A) ઉત્તર

B) દક્ષિણ

C) પૂર્વ

D) પશ્ચિમ

સાચો જવાબ: B) દક્ષિણ

Q3. સૂર્યોદય સમયે અમિત અને સુમિત એકબીજા સામે વાત કરે છે. જો અમિતનો પડછાયો તેની જમણી બાજુ પડતો હોય, તો સુમિતનું મોઢું કઈ દિશામાં હશે?

A) ઉત્તર

B) દક્ષિણ

C) પૂર્વ

D) પશ્ચિમ

સાચો જવાબ: A) ઉત્તર

Q4. એક વ્યક્તિ ઉત્તર તરફ 6 કિમી અને પૂર્વ તરફ 8 કિમી ચાલે છે. શરૂઆતના બિંદુથી તેનું ન્યૂનતમ અંતર કેટલું?

A) 14 કિમી

B) 10 કિમી

C) 12 કિમી

D) 2 કિમી

સાચો જવાબ: B) 10 કિમી (ગણતરી: √(6²+8²) = 10)

Q5. જો ઉત્તર-પૂર્વ (ઈશાન) ને પશ્ચિમ કહેવામાં આવે, તો દક્ષિણને શું કહેવાશે?

A) ઉત્તર-પશ્ચિમ

B) દક્ષિણ-પૂર્વ

C) ઉત્તર-પૂર્વ

D) પૂર્વ

સાચો જવાબ: C) ઉત્તર-પૂર્વ (ખૂણાના બદલાવ મુજબ ગણતરી)

Q6. ઘડિયાળમાં 4:30 વાગ્યા છે. જો મિનિટ કાંટો પૂર્વ દિશા દર્શાવતો હોય, તો કલાક કાંટો કઈ દિશામાં હશે?

A) ઉત્તર-પૂર્વ

B) દક્ષિણ-પૂર્વ

C) ઉત્તર-પશ્ચિમ

D) દક્ષિણ-પશ્ચિમ

સાચો જવાબ: A) ઉત્તર-પૂર્વ

Q7. એક વ્યક્તિ પશ્ચિમ તરફ જઈ રહી છે. તે ક્રમશઃ જમણે, ડાબે અને જમણે વળાંક લે છે. હવે તે કઈ દિશામાં જતી હશે?

A) ઉત્તર

B) દક્ષિણ

C) પૂર્વ

D) પશ્ચિમ

સાચો જવાબ: A) ઉત્તર (ક્રમ: W -> R(N) -> L(W) -> R(N))

Q8. ઈશાન અને નૈઋત્ય વચ્ચે કેટલા ડિગ્રીનો ખૂણો હોય છે?

A) 90°

B) 180°

C) 45°

D) 270°

સાચો જવાબ: B) 180° (કારણ કે તેઓ વિરુદ્ધ દિશાઓ છે)

Q9. ગામ A એ ગામ B ની પશ્ચિમમાં છે. ગામ C એ ગામ A ની દક્ષિણમાં છે. તો B ની સાપેક્ષમાં C કઈ દિશામાં હશે?

A) દક્ષિણ-પૂર્વ

B) દક્ષિણ-પશ્ચિમ

C) ઉત્તર-પશ્ચિમ

D) ઉત્તર-પૂર્વ

સાચો જવાબ: B) દક્ષિણ-પશ્ચિમ

Q10. તમે ઉત્તર તરફ જઈ રહ્યા છો, તમે બે વાર જમણે વળો અને પછી એક વાર ડાબે વળો, તો હવે તમે કઈ દિશામાં છો?

A) ઉત્તર

B) દક્ષિણ

C) પૂર્વ

D) પશ્ચિમ

સાચો જવાબ: C) પૂર્વ (ક્રમ: N -> R(E) -> R(S) -> L(E))

Reasoning Master Series | Direction & Distance Chapter Guide | © 2025