18 October 2025 GUJARATI CURRENT AFFAIRS

મુખ્ય હેડલાઇન્સ:

1. આઠમા રાષ્ટ્રીય પોષણ માસ 2025નો સમાપન સમારોહ 17 ઓક્ટોબર, 2025 ના રોજ યોજાશે.

2. WMO એ જણાવ્યું હતું કે 2024 માં કાર્બન ડાયોક્સાઇડનું સ્તર રેકોર્ડ ઊંચા સ્તરે પહોંચ્યું.

3. રાષ્ટ્રપતિ દ્રૌપદી મુર્મુએ 17 ઓક્ટોબરના રોજ નવી દિલ્હીમાં આદિ કર્મયોગી અભિયાન પર રાષ્ટ્રીય પરિષદમાં ભાગ લીધો હતો.

4. દક્ષિણ આફ્રિકામાં G-20 પર્યાવરણ બેઠકમાં ભારતે સમાન (ન્યાયસંગત) આબોહવા કાર્યવાહીનો આગ્રહ કર્યો.

5. ભારતીય યુનિવર્સિટીઓમાં ત્રણ નવા ડૉ. આંબેડકર ચેર સ્થાપિત કરવા માટે સમજૂતી કરાર પર હસ્તાક્ષર કરવામાં આવ્યા હતા.

6. ચાલક દળ - કેન્દ્રિત યુદ્ધ જહાજ ડિઝાઇન માટે IIT દિલ્હી અને ભારતીય નૌકાદળ વચ્ચે સમજૂતી કરાર પર હસ્તાક્ષર કરવામાં આવ્યા હતા.

7. ભારતને યુનાઇટેડ નેશન ગ્લોબલ જીઓસ્પેશિયલ ઇન્ફર્મેશન મેનેજમેન્ટ ફોર એશિયા એન્‍ડ પેસિફિક (UN-GGIM-AP) ની પ્રાદેશિક સમિતિના સહ-અધ્યક્ષ તરીકે પસંદ કરવામાં આવ્યું છે.

8. 1953ના ઐતિહાસિક એવરેસ્ટ અભિયાનના છેલ્લા જીવિત સભ્ય કાંચા શેરપાનું 92 વર્ષની વયે કાઠમંડુમાં અવસાન થયું.

9. નાગાલેન્ડે 50 વૈશ્વિક સ્તરે માન્યતા પ્રાપ્ત પર્યટન સ્થળો વિકસાવવા માટે રાષ્ટ્રીય પ્રોજેક્ટ માટે ઝુકોઉ ખીણને નામાંકિત કરી છે.

10. રાષ્ટ્રીય સુરક્ષા સલાહકાર અજિત ડોભાલે ભારત-મધ્ય એશિયા સુરક્ષા પરિષદના અધિકારીઓની ત્રીજી બેઠકમાં હાજરી આપી.

--------------------------------------------------

વિષય: રાષ્ટ્રીય સમાચાર

1. આઠમા રાષ્ટ્રીય પોષણ માસ 2025નો સમાપન સમારોહ 17 ઓક્ટોબર, 2025 ના રોજ યોજાશે.

• તે ઉત્તરાખંડના દેહરાદૂન સ્થિત હિમાલયન સાંસ્કૃતિક કેન્દ્ર ખાતે યોજાશે.
• પોષણ મહિનાની આઠમી આવૃત્તિ 17 સપ્ટેમ્બર, 2025 ના રોજ શરૂ થઈ હતી.
• તેનો પ્રારંભ વડા પ્રધાન શ્રી નરેન્દ્ર મોદીના નેતૃત્વમાં મધ્યપ્રદેશના ધારથી કરવામાં આવ્યો હતો.
• સમગ્ર માસ દરમિયાન, આ અભિયાન પોષણ જાગૃતિ અને સ્વસ્થ જીવનશૈલીને પ્રોત્સાહન આપતું હતું.
• તે મિશન સક્ષમ આંગણવાડી અને પોષણ 2.0 હેઠળ સમુદાયની ભાગીદારીને પ્રોત્સાહન આપતું હતું.
• મહિલા અને બાળ વિકાસ રાજ્યમંત્રી શ્રીમતી સાવિત્રી ઠાકુર મુખ્ય મહેમાન હશે.
• રાજ્યભરમાંથી આંગણવાડી કાર્યકરો અને સહાયકો આ કાર્યક્રમમાં ભાગ લેશે.
• આ વર્ષની થીમ "સ્વસ્થ નારી, સશક્ત પરિવાર" હતી. તે મહિલાઓ અને બાળકોના સ્વાસ્થ્ય અને પોષણમાં સુધારો કરવા પર કેન્દ્રિત હતી.
• આ અભિયાનમાં સ્થૂળતા, વધુ પડતી ખાંડ અને તેલનો વપરાશ અને બાળપણની સંભાળ સહિતના અનેક મુખ્ય મુદ્દાઓ પર પ્રકાશ પાડવામાં આવ્યો હતો.
• તેમાં શિશુઓ અને નાના બાળકો માટે ખોરાક આપવાની પદ્ધતિઓ પર પણ ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવામાં આવ્યું હતું. પોષણમાં પુરુષોની ભાગીદારીને પણ પ્રોત્સાહન આપવામાં આવ્યું હતું.
• સ્થાનિક ખોરાકનો ઉપયોગ અને પાયાના સ્તરે આત્મનિર્ભરતાને પ્રોત્સાહન આપવામાં આવ્યું હતું.
• મહિના સુધી ચાલનારા આ ઉજવણીનું નેતૃત્વ કેન્દ્રીય મહિલા અને બાળ વિકાસ મંત્રી શ્રીમતી અન્નપૂર્ણા દેવીએ કર્યું હતું.
• તેનું આયોજન "સમગ્ર સરકાર, સમગ્ર સમાજ" ની ભાવનાથી કરવામાં આવ્યું હતું.
• સમાપન સમારોહ સમુદાય ગતિશીલતાના પ્રયાસો પ્રદર્શિત કરશે.
• તે પોષણમાં ક્ષેત્ર-સ્તરીય નવીનતાઓને પ્રકાશિત કરશે. પોષણ અને મિશન શક્તિ ચેમ્પિયન્સને તેમના યોગદાન માટે સન્માનિત કરવામાં આવશે.

--------------------------------------------------

વિષય: પર્યાવરણ અને ઇકોલોજી

2. WMO એ જણાવ્યું હતું કે 2024 માં કાર્બન ડાયોક્સાઇડનું સ્તર રેકોર્ડ ઉચ્ચ સ્તરે પહોંચ્યું હતું.

• વિશ્વ હવામાન સંગઠન (WMO) એ તેના નવા અહેવાલમાં જણાવ્યું હતું કે વાતાવરણીય કાર્બન ડાયોક્સાઇડનું સ્તર અત્યાર સુધીના ઉચ્ચતમ સ્તરે પહોંચી ગયું છે.
• આનાથી ગ્રહના તાપમાનમાં વધુ વધારો થવાની અને વધુ આત્યંતિક આબોહવા ઘટનાઓ થવાની સંભાવના છે.
• WMO એ જણાવ્યું હતું કે 2023 અને 2024 ની વચ્ચે, CO₂ ની સાંદ્રતામાં પ્રતિ મિલિયન 3.5 ભાગનો વધારો થવાનો અંદાજ છે - જે 1957 પછીનો સૌથી મોટો એક વર્ષનો વધારો છે.
• બ્રાઝિલમાં આગામી સંયુક્ત રાષ્ટ્ર આબોહવા પરિવર્તન પરિષદ પહેલા આ અહેવાલ બહાર પાડવામાં આવ્યો હતો.
• આ વધારા માટે મુખ્ય કારણો અશ્મિભૂત ઇંધણના બાળવા અને વ્યાપક જંગલી આગ (ખાસ કરીને દક્ષિણ અમેરિકામાં) તરીકે ઓળખવામાં આવ્યા છે.
• WMO ના ડેપ્યુટી સેક્રેટરી-જનરલ કો બેરેટે જણાવ્યું હતું કે CO₂ અને અન્ય ગ્રીનહાઉસ વાયુઓ દ્વારા શોષાયેલી ગરમી આબોહવા પરિવર્તન અને આત્યંતિક હવામાનને વધુ ખરાબ કરી રહી છે.
• મિથેન અને નાઈટ્રસ ઓક્સાઇડની સાંદ્રતા પણ રેકોર્ડ સ્તરે પહોંચી ગઈ છે, જે ગ્લોબલ વોર્મિંગને વધુ ખરાબ કરી રહી છે.
• વિશ્વ હવામાન સંગઠનના વૈજ્ઞાનિક ઓક્સાના તારાસોવાએ જણાવ્યુ કે વાતાવરણમાં કાર્બન ડાયોક્સાઇડનું આયુષ્ય લાંબુ છે, જેના કારણે તેની અસરો સદીઓ સુધી રહે છે.
• તેમણે સમજાવ્યું કે કાર્બન ઉત્સર્જનનો લગભગ અડધો ભાગ જંગલો, જમીન અને મહાસાગરો દ્વારા શોષાય છે, પરંતુ આ કહેવાતા કાર્બન સિંકની વાયુઓને શોષવાની ક્ષમતા ઘટી રહી છે.
• વધતા તાપમાન અને ઓછા વરસાદને કારણે એમેઝોન વરસાદી જંગલના વૃક્ષો પર દબાણ આવ્યું છે, જેના કારણે તેમની પ્રકાશસંશ્લેષણ ક્ષમતામાં ઘટાડો થયો છે.

--------------------------------------------------

વિષય: શિખર સંમેલનો/પરિષદો/મીટિંગો

3. રાષ્ટ્રપતિ દ્રૌપદી મુર્મુએ 17 ઓક્ટોબરના રોજ નવી દિલ્હીમાં આદિ કર્મયોગી અભિયાન પર રાષ્ટ્રીય પરિષદમાં ભાગ લીધો હતો.

• આ કાર્યક્રમનું આયોજન આદિજાતિ બાબતોના મંત્રાલય દ્વારા પ્રધાનમંત્રી નરેન્દ્ર મોદી દ્વારા રજૂ કરાયેલા વિકસિત ભારતના વિઝન હેઠળ કરવામાં આવ્યું હતું.
• આ પરિષદ પ્રધાનમંત્રી જનમન અને ધરતી આબા અભિયાન પહેલ સાથે મળીને યોજાઈ હતી.
• આ પરિષદ કેન્દ્રીય આદિજાતિ બાબતોના મંત્રી જુઆલ ઓરામ, રાજ્યમંત્રીઓ, સચિવો, જિલ્લા મેજિસ્ટ્રેટ્સ, માસ્ટર ટ્રેનર્સ અને દેશભરના આદિ સહયોગી પ્રતિનિધિઓએ ભાગ લીધો હતો.
• આ પરિષદનો મુખ્ય વિષય આદિજાતિ ગામ વિઝન 2030 હતો: વિચારોથી અમલીકરણ સુધી.
• આ કાર્યક્રમનો ઉદ્દેશ આદિજાતિ ગામ વિઝન 2030 ની કલ્પના કરવાનો, 50,000 થી વધુ ગામ કાર્ય યોજનાઓ પર આધારિત નીતિગત ઇનપુટ્સ, માળખું અને વ્યૂહરચનાઓને અંતિમ સ્વરૂપ આપવાનો હતો.
• આ ચર્ચાઓ વિકાસ પ્રક્રિયામાં આદિજાતિ સમુદાયોની ભાગીદારીને મજબૂત બનાવવા પર કેન્દ્રિત હશે.
• શિક્ષણ અને કૌશલ્ય વિકાસ, આરોગ્ય અને પોષણ, આજીવિકા અને ઉદ્યોગસાહસિકતા, માળખાગત સુવિધાઓ અને શાસન અને સંસ્થાકીય મજબૂતીકરણ જેવા મુખ્ય ક્ષેત્રો પર પાંચ વિષયોના જૂથોએ ચર્ચા કરી.

--------------------------------------------------

વિષય: સમિટ/પરિષદો/મીટિંગો

4. ભારતે દક્ષિણ આફ્રિકામાં G-20 પર્યાવરણ બેઠકમાં સમાન આબોહવા કાર્યવાહીનો આગ્રહ કર્યો.

• ભારતે 16 ઓક્ટોબરના રોજ દક્ષિણ આફ્રિકામાં યોજાયેલી G-20 પર્યાવરણ અને આબોહવા ટકાઉપણું મંત્રીસ્તરીય બેઠકમાં સમાન આબોહવા કાર્યવાહીનો આહવાન કર્યું.
• કેન્દ્રીય પર્યાવરણ મંત્રી ભૂપેન્દ્ર યાદવે ભાર મૂક્યો કે G-20 એ મહત્વાકાંક્ષા અને અમલીકરણ વચ્ચે સેતુ તરીકે કાર્ય કરવું જોઈએ.
• તેમણે ભાર મૂક્યો કે દરેક દેશની ક્ષમતા વધારતી વખતે તેના યોગદાનનો આદર કરવો જોઈએ.
• મંત્રીએ કહ્યું કે ભારત જૈવવિવિધતા સંરક્ષણ માટે ઇકોસિસ્ટમ-આધારિત અને સહભાગી અભિગમને સમર્થન આપે છે.
• શ્રી યાદવે જૈવવિવિધતાના કોમોડિફિકેશન સામે ચેતવણી આપી અને આ મુદ્દાની સંપૂર્ણ તપાસ કરવા હાકલ કરી.
• તેમણે ભાર મૂક્યો કે ભારત સમાનતા અને સામાન્ય પરંતુ વિભિન્ન જવાબદારીઓને જાળવી રાખીને આબોહવા અને વિકાસને એકીકૃત કરવાનું સમર્થન આપે છે.
• મંત્રીએ નક્કર પરિણામો પ્રાપ્ત કરવા માટે સમગ્ર સમાજના અભિગમ અને ગ્રહ-મૈત્રીપૂર્ણ જીવનશૈલી પસંદગીઓની હિમાયત કરી.
• તેમણે પરંપરા અને તકનીકી પ્રગતિ વચ્ચે સંતુલન જાળવવા માટે "મૂળભૂત બાબતો તરફ પાછા ફરવા" માટેના વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીના આહ્વાનનો ઉલ્લેખ કર્યો.

--------------------------------------------------

વિષય: સમજૂતી કરાર/કરાર

5. ભારતીય યુનિવર્સિટીઓમાં ત્રણ નવા ડૉ. આંબેડકર ચેરની સ્થાપના માટે સમજૂતી કરાર પર હસ્તાક્ષર કરવામાં આવ્યા.

• 15 ઓક્ટોબરના રોજ, અગ્રણી ભારતીય યુનિવર્સિટીઓમાં ત્રણ નવા ડૉ. આંબેડકર ચેરની સ્થાપના માટે સમજૂતી કરાર પર હસ્તાક્ષર કરવામાં આવ્યા.
• ભારત સરકારના સામાજિક ન્યાય અને સશક્તિકરણ મંત્રાલયના ડૉ. આંબેડકર ફાઉન્ડેશન દ્વારા આ એમઓયુ પર હસ્તાક્ષર સમારોહનું આયોજન કરવામાં આવ્યું હતું.
• આ નવા ચેરની સ્થાપના મુંબઈ યુનિવર્સિટી, જયપુર નેશનલ યુનિવર્સિટી અને જી.બી. પંત યુનિવર્સિટી ઓફ એગ્રીકલ્ચર એન્ડ ટેકનોલોજી ખાતે કરવામાં આવશે.
• નવી દિલ્હીના ડૉ. આંબેડકર ઇન્ટરનેશનલ સેન્ટર ખાતે આયોજિત આ કાર્યક્રમની અધ્યક્ષતા મંત્રી ડૉ. વીરેન્દ્ર કુમારે કરી હતી.
• મંત્રીએ શૈક્ષણિક અને સંશોધન પહેલ દ્વારા ડૉ. આંબેડકરના દ્રષ્ટિકોણનો પ્રચાર કરવામાં ફાઉન્ડેશનની ભૂમિકાની પ્રશંસા કરી હતી.
• તેમણે જણાવ્યું હતું કે સમાવિષ્ટ અને ન્યાયી સમાજના નિર્માણ માટે શિક્ષણ, જાગૃતિ અને સંસ્થાકીય સહયોગ જરૂરી છે.
• નવા સ્થાપિત ચેર નીતિ સંશોધન, શૈક્ષણિક પ્રવચન અને સામાજિક ન્યાય અને સમાનતા પર જાહેર જોડાણ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરશે.
• આ વધારાના સભ્યો સાથે, આ યોજના હેઠળ કાર્યરત ચેરની કુલ સંખ્યા વધીને અઠ્ઠાવીસ થઈ ગઈ છે.
• ડૉ. આંબેડકર ફાઉન્ડેશને જ્ઞાન દ્વારા સામાજિક પરિવર્તનને પ્રોત્સાહન આપવા માટે આ પહેલને સમગ્ર ભારતમાં વિસ્તૃત કરવાની પ્રતિબદ્ધતાને પુનરાવર્તિત કરી.

--------------------------------------------------

વિષય: એમઓયુ/કરાર

6. ચાલક દળ-કેન્દ્રિત યુદ્ધ જહાજ ડિઝાઇન માટે IIT દિલ્હી અને ભારતીય નૌકાદળ વચ્ચે સમજૂતી કરાર પર હસ્તાક્ષર કરવામાં આવ્યા હતા.

• 16 ઓક્ટોબરના રોજ, IIT દિલ્હી અને ભારતીય નૌકાદળના ડિરેક્ટોરેટ ઓફ નેવલ આર્કિટેક્ચર (DNA) વચ્ચે સમજૂતી કરાર પર હસ્તાક્ષર કરવામાં આવ્યા હતા.
• ડિઝાઇન હસ્તક્ષેપો દ્વારા ભારતીય નૌકાદળના જહાજો પર જીવનની ગુણવત્તા (QoL) સુધારવા માટે સંશોધન અને ડિઝાઇન કેન્દ્રની સ્થાપના પર સહયોગ કરવા માટે આ એમઓયુ પર હસ્તાક્ષર કરવામાં આવ્યા હતા.
• રીઅર એડમિરલ અરવિંદ રાવલ અને IIT દિલ્હીના ડિરેક્ટર રંગન બેનર્જી દ્વારા આ એમઓયુ પર હસ્તાક્ષર કરવામાં આવ્યા હતા.
• IIT દિલ્હીના સંશોધકો વર્તમાન અને આગામી જહાજ પ્રોજેક્ટ્સના સલામતી, કાર્યક્ષમતા અને રહેવાલાયક પાસાઓનું વિશ્લેષણ કરશે.
• આ સંસ્થા ભારતીય નૌકાદળના જહાજ ડિઝાઇનની તુલના આંતરરાષ્ટ્રીય ધોરણો સાથે કરશે, જેમાં અર્ગનોમિક્સ, આરામ, કાર્યક્ષમતા, સલામતી અને વપરાશકર્તા અનુભવ જેવા QoL પરિમાણોનો સમાવેશ થાય છે.
• આ ભાગીદારી સુધારણા માટેના ક્ષેત્રોને ઓળખશે અને જહાજ પર રહેવાની પરિસ્થિતિઓ સુધારવા માટે ડિઝાઇન હસ્તક્ષેપોનો પ્રસ્તાવ મૂકશે.
• બંને સંસ્થાઓ ભારતીય યુદ્ધ જહાજો પર ક્રૂ આરામ, કાર્યક્ષમતા અને રહેવાની ક્ષમતા સુધારવા માટે સાથે મળીને કામ કરશે.
• આ પહેલ અર્ગનોમિક્સ, માનવ પરિબળો અને ડિઝાઇન ઑપ્ટિમાઇઝેશનને સમાવિષ્ટ કરતી પ્રક્રિયા-આધારિત વૈજ્ઞાનિક અભિગમ રજૂ કરે છે.

--------------------------------------------------

વિષય: આંતરરાષ્ટ્રીય સમાચાર

7. ભારતને યુનાઈટેડ નેશન્સ ગ્લોબલ જીઓસ્પેશિયલ ઇન્ફર્મેશન મેનેજમેન્ટ ફોર એશિયા એન્‍ડ પેસિફિક (UN-GGIM-AP) માટે પ્રાદેશિક સમિતિના સહ-અધ્યક્ષ તરીકે ચૂંટવામાં આવ્યું છે.

• UN-GGIM-AP ની 14મી પૂર્ણ બેઠક દરમિયાન ભારતને 2028 સુધી ત્રણ વર્ષના કાર્યકાળ માટે આ પદ મળ્યું.
• આ બેઠક 24 થી 26 સપ્ટેમ્બર દરમિયાન દક્ષિણ કોરિયાના ગોયાંગ-સીમાં યોજાઈ હતી.
• આ કાર્યક્રમનું આયોજન દક્ષિણ કોરિયાના નેશનલ જિયોગ્રાફિક ઇન્ફર્મેશન ઇન્સ્ટિટ્યૂટ દ્વારા કરવામાં આવ્યું હતું.
• ભારતની નિમણૂક ગ્લોબલ જીઓસ્પેશિયલ પહેલમાં ભારતના વધતા પ્રભાવ અને નેતૃત્વને પ્રતિબિંબિત કરે છે.
• UN -GGIM-AP એ ગ્લોબલ જીઓસ્પેશિયલ ઇન્ફર્મેશન મેનેજમેન્ટ પર સંયુક્ત રાષ્ટ્રની નિષ્ણાત સમિતિ હેઠળની પાંચ પ્રાદેશિક સંસ્થાઓમાંની એક છે.
• આ સમિતિ એશિયા અને પેસિફિકના 56 દેશોના નેશનલ જીઓસ્પેશિયલ સંગઠનોનું પ્રતિનિધિત્વ કરે છે.
• તેનો હેતુ સંયુક્ત પ્રયાસો અને જ્ઞાન વહેંચણી દ્વારા આર્થિક, પર્યાવરણીય અને સામાજિક વિકાસ માટે જીઓસ્પેશિયલ ડેટાના મૂલ્યને વધારવાનો છે.

--------------------------------------------------

વિષય: સમાચારમાં વ્યક્તિત્વ

8. ઐતિહાસિક 1953 એવરેસ્ટ અભિયાનના છેલ્લા જીવિત સભ્ય, કાંચા શેરપાનું 92 વર્ષની વયે કાઠમંડુમાં અવસાન થયું.

• કાંચા, સર એડમંડ હિલેરી અને તેનઝિંગ નોર્ગેની આગેવાની હેઠળની ટીમનો ભાગ હતા જેમણે માઉન્ટ એવરેસ્ટ પર સૌપ્રથમ વિજય મેળવ્યો હતો.
• તેમના નિધનથી પર્વતારોહણ ઇતિહાસની સૌથી પ્રતિષ્ઠિત ક્ષણોમાંની એક સાથે જીવંત જોડાણનો અંત આવ્યો.
• જોકે તેઓ એવરેસ્ટના શિખર પર પહોંચ્યા ન હતા, તેઓ દક્ષિણ શિખર પર પહોંચ્યા હતા.
• તેમણે મિશનની સફળતામાં મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવી હતી.
• કાંચાએ 1973 સુધી પર્વતારોહણમાં કામ કર્યું. તે પછી, તેમણે ટ્રેકિંગ જૂથોનું માર્ગદર્શન કરવાનું શરૂ કર્યું.
• હિલેરી અને તેનઝિંગ 29 મે, 1953 ના રોજ એવરેસ્ટના શિખર પર પહોંચ્યા.
• તેમનો વારસો નેપાળ અને વિશ્વના પર્વતારોહણ વારસાનો એક મહત્વપૂર્ણ ભાગ છે.

--------------------------------------------------

વિષય: રાજ્ય સમાચાર/નાગાલેન્ડ

9. નાગાલેન્ડે 50 વૈશ્વિક સ્તરે માન્યતા પ્રાપ્ત પર્યટન સ્થળો વિકસાવવા માટે રાષ્ટ્રીય પ્રોજેક્ટ માટે ઝુકોઉ ખીણને નામાંકિત કરી છે.

• આ પહેલનો ઉદ્દેશ્ય સમગ્ર ભારતમાં વિશ્વ કક્ષાના પર્યટન સ્થળો બનાવવાનો છે.
• નાગાલેન્ડનો પ્રસ્તાવ પ્રવાસન અને ઉચ્ચ શિક્ષણ મંત્રી ટેમ્જેન ઈમ્ના અલંગ દ્વારા રજૂ કરવામાં આવ્યો હતો.
• તેમણે ઉદયપુરમાં આયોજિત રાજ્યના પર્યટન મંત્રીઓના બે દિવસીય પરિષદ દરમિયાન આ યોજના રજૂ કરી હતી.
• વૈશ્વિક સ્તરના વિકાસ માટે ટોચના સ્થળો ઓળખવા માટે પર્યટન મંત્રાલય દ્વારા આ કાર્યક્રમનું આયોજન કરવામાં આવ્યું હતું.
• નાગાલેન્ડની યોજનામાં ₹250 કરોડના પ્રસ્તાવિત રોકાણનો સમાવેશ થાય છે.
• તેનો ઉદ્દેશ્ય ઝુકોઉ ખીણને આંતરરાષ્ટ્રીય આકર્ષણ સાથે એક મુખ્ય ઇકો-ટૂરિઝમ સ્થળ તરીકે વિકસાવવાનો છે.
• આ પ્રોજેક્ટમાં ટકાઉ લક્ઝરી હોટલનું નિર્માણ શામેલ છે.
• તેમાં ખીણના કુદરતી લેન્ડસ્કેપનું રક્ષણ કરતી વખતે પ્રવાસીઓ માટે સુધારેલી સુવિધાઓનો પણ સમાવેશ થાય છે.
• મંત્રી ટેમ્જેન ઈમ્ના અલંગે ઝુકોઉ ખીણને એક અદ્ભુત અને સાંસ્કૃતિક રીતે મહત્વપૂર્ણ કુદરતી વારસો ગણાવ્યો.
• તેઓએ વિકાસને આગળ ધપાવતી વખતે તેની અનન્ય ઇકોસિસ્ટમને જાળવવાની જરૂરિયાત પર ભાર મૂક્યો.
• તેનું વ્યાપક મિશન જવાબદાર પર્યટનને પ્રોત્સાહન આપવા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરે છે જે વિકાસ અને સંરક્ષણ વચ્ચે સંતુલન જાળવે છે.

--------------------------------------------------

વિષય: શિખર સંમેલનો/પરિષદો/મીટિંગો

10. રાષ્ટ્રીય સુરક્ષા સલાહકાર અજિત ડોભાલે ભારત-મધ્ય એશિયા સુરક્ષા પરિષદના અધિકારીઓની ત્રીજી બેઠકમાં ભાગ લીધો.

• આ બેઠક કિર્ગિઝ રિપબ્લિકના બિશ્કેકમાં યોજાઈ હતી.
• આ બેઠકમાં રાષ્ટ્રીય સુરક્ષા સલાહકાર અને સુરક્ષા પરિષદના સચિવને ભેગા કરવામાં આવ્યા હતા.
• તેમણે ઉભરતા પ્રાદેશિક અને વૈશ્વિક સુરક્ષા જોખમોની ચર્ચા કરી હતી.
• સહભાગીઓએ સતત સંવાદ જાળવવાના મહત્વ પર ભાર મૂક્યો હતો.
• ચર્ચાના મુખ્ય ક્ષેત્રોમાં આતંકવાદ, ડ્રગ હેરફેર, કટ્ટરપંથીકરણ અને ઉગ્રવાદ સામે લડવા માટે સંયુક્ત પ્રયાસો વધારવાનો સમાવેશ થાય છે.
• પ્રાદેશિક શાંતિ અને સહયોગ માટે અફઘાનિસ્તાનમાં સ્થિરતાને આવશ્યક ગણાવવામાં આવી હતી.
• અધિકારીઓએ અફઘાનિસ્તાન સાથે જોડાણને વધુ ગાઢ બનાવવાની પ્રતિબદ્ધતા વ્યક્ત કરી હતી.
• ભારત અને મધ્ય એશિયા વચ્ચે પરિવહન અને ડિજિટલ કનેક્ટિવિટીને મજબૂત બનાવવી એ મુખ્ય પ્રાથમિકતા તરીકે ઉભરી આવી હતી.
• જૂથ તેમના સહયોગને વિસ્તૃત કરવા સંમત થયું હતું.
• આમાં કૃત્રિમ બુદ્ધિ, ડિજિટલ માળખાગત સુવિધા અને અવકાશ ટેકનોલોજી જેવા અદ્યતન ક્ષેત્રોનો સમાવેશ થાય છે.
• આ મુલાકાત દરમિયાન, NSA ડોભાલે કિર્ગિઝ રાષ્ટ્રપતિ સદિર ઝાપારોવ, અન્ય પ્રાદેશિક સુરક્ષા વડાઓ સાથે મુલાકાત કરી હતી.
• તેમણે કઝાકિસ્તાન, કિર્ગિઝ રિપબ્લિક અને ઉઝબેકિસ્તાનના તેમના સુરક્ષા સમકક્ષો સાથે અલગ દ્વિપક્ષીય વાટાઘાટો પણ કરી હતી.
• આ વાટાઘાટોનો ઉદ્દેશ્ય વ્યૂહાત્મક સંબંધોને મજબૂત બનાવવાનો હતો.